مقاله پژوهشی
نویسندگان:

عماد رحیمی  (دانش‌پژوه سطح سه حوزه علمیه قم، مرکز تخصصی مشاوره اسلامی امام خمینی ره)

حمید رفیعی هنر (استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) 

مهدی خیراللهی (دانش‌پژوه سطح سه حوزه علمیه، مرکز تخصصی مشاوره اسلامی امام خمینی ره)

چکیده:

رذیله‌ی اخلاقی حسادت از جمله هیجانات منفی است که میل یا تلاش برای از دست رفتن نعمت واقعی یا متوهم از دیگران را در پی دارد. تحقیقات به طور ضمنی بر ارتباط بین رشدیافتگی شناختی (خردمندی)، عزت نفس و حسادت اشاره کرده‌اند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه خردمندی و حسادت با واسطه‌گری عزت نفس است. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است که با استفاده از تحلیل مسیر و طبق مراحل پیشنهادی بارون و کنی (1986) صورت گرفته است. جامعه‌ی آماری این تحقیق را طلاب خوابگاه‌های رسمی سطوح عالی حوزه علمیه قم (2150 نفر) در سال تحصیلی 1398-1399 تشکیل داده است و از میان آن‌ها 326 نفر به صورت تصادفی با انتساب متناسب بر اساس ظرفیت هر خوابگاه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس رشد خرد (گرین و براون، 2009)، مقیاس عزت نفس (روزنبرگ، 1965) و پرسشنامۀ سنجش حسادت (ولی‌زاده و آذربایجانی، 1389) استفاده شد. نتایج تحلیل‌های آماری نشان داد، حسادت با خردمندی (470/0-) و عزت نفس (415/0-) رابطه‌ی معکوس معنادار (001/0p<) دارد. در ارتباط بین حسادت با مؤلفه‌های خردمندی، بالاترین ضریب همبستگی به ترتیب متعلق به نوع‌دوستی (451/0) و مدیریت هیجانی (450/0) است. نتایج حاصل از بررسی فرضیه‌ی اصلی پژوهش نشان داد، عزت نفس در رابطه‌ی بین خردمندی و حسادت با ضریب استاندارد 348/0-، نقش میانجی‌گری جزئی دارد. بنابراین، تقویت حسّ عزت نفس در افراد که از مسیر خردمندی و تکامل عقل می‌گذرد، می‌تواند به مدیریت صحیح هیجانات منفی از جمله حسادت در آنان منتهی شود.

کلیدواژه‌ها: حسادت، خردمندی، رشدیافتگی شناختی،  عزت نفس

تاریخ انتشار: شهریور 1400

محل انتشار: اخلاق وحیانی، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 20