به همت پژوهشکده فقه و حقوق برگزار شد؛
سمینار پروژه «مبانی کلامی علم اصول»
این جلسه با حضور اعضای شورای علمی گروه دانش های وابسته به فقه پژوهشکده، نماینده حوزه ریاست پژوهشگاه و معاونت پژوهش در سالن شهید سلیمانی برگزار گردید.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این جلسه مجری تحقیق در ارائه تحقیق خود بیان کرد: در بحث مبانی کلامی مباحث به دو گونه مطرح می شود: اول بحث تبیین مسائل است مانند مسئله نسخ. دوم بحث اثبات بعضی مسائل است؛ مسائل علم اصول از گذشته بوده و برخی از مسائل قابل اثبات بود اما برخی قابل اثبات نیست که در این تحقیق هدف تبیین مسائلی از این دست است.
حجت الإسلام والمسلمین ضیائی فر افزود: مسائل که قابل اثبات نیست دو قسم هستند برخی مبنای ناموجه دارند و برخی از مسائل ابتناء ناموجه دارند که در اصول بیشتر این مسائل مطرح هستند مانند بحث استناد به قاعده لطف در حجیت اجماع
وی بعد از اشاره به فصل های تحقیق به بهره گیری مختلف علم اصول از مبانی کلامی پرداخت و خاطر نشان کرد: یکی از راه های تعمیق و گسترش علم اصول بحث مبانی کلامی است، این مسئله در دیگر ابعاد علم اصول مانند بحث سبک زندگی اسلامی قابل استفاده است.
عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق مبانی کلامی را راهکاری در آسیب شناسی اصول دانست و تأکید کرد: از ظرفیت‌های مبادی کلامی هم می‌توان در آسیب شناسی علم اصول استفاده کرد و هم می‌توان در رفع کاستی‌ها و آسیب‌های علم اصول و هم در اصلاح و تصحیح مسائل اصولی و هم در تولید دیدگاه های اصولی جدید .
حجت الإسلام ضیائی فر استفاده‌هایی که در گذشته از ظرفیت‌های مبانی کلامی در مسائل اصولی شده را چنین برشمرد: اثبات ملازمه ميان حكم عقل و حكم شارع، اثبات مرجح بودن حسن و قبح عقلی در مقام تعارض، اثبات برائت عقلی، اثبات احتیاط عقلی، اثبات شرط فحص در اجرای برائت، اثبات عدم صحت تاخیر بیان از وقت حاجت، تفسیر نسخ، حجیت اطلاق، قاعده اولی حمل امر و نهى بر مولويت، حجیت اجماع، قاعده ثانوی اجزاء در اعمال عبادی انجام شده طبق اجتهاد پیشین، حجیت سیره‌های شکل گرفته در زمان غیبت امام معصوم که از آن خبر داده اند، نفی اعتبار روایت مخالف با مبانی کلامی مانند علم و عصمت و...پیامبر و امام، لزوم تأویل مفاد روایت مخالف با مبانی کلامی مانند علم و عصمت و... پیامبر و امام ، تعریف سنت به گفتار و رفتار تشریعی معصوم، اثبات قاعده اولی صدور از شأن قابل استناد در فقه، نفى نسخ و حمل بر تخصيص، قاعده اولی جاودانه بودن احکام آیات و روایات، قاعده اولی جهان شمول بودن احکام آیات و روایات،
وی به برخی از استفاده‌هایی که از ظرفیت‌های مبانی کلامی در مسائل اصولی وجود دارد اشاره کرد: عدم مخالفت با حسن و قبح عقلی شرط اعتبار حدیث، قاعده اولی حجیت اماره‌های عقلائی، عدم قبح عقلی شرط اعتبار ضوابط اصولی، غیر قابل استناد بودن روایات غیرصادر از شان ابلاغ، تفسیر و تشریع در اصول، قاعده اولی حجیت ارتکاز‌ها و سیره‌های عقلائی جدید در غیر عبادات، قاعده اولی عدم جعل اصطلاحها و وضع الفاظ از سوی شارع، قاعده اولی جاودانه بودن احکام آیات و احکام عبادی روایات و نبود قاعده اولی جاودانه بودن بودن احکام غیرعبادی روایات و قاعده اولی جهان شمول احکام آیات و احکام عبادی روایات و نبود قاعده اولی جهان شمول بودن احکام غیرعبادی روایات…
عضو هیأت علمی گروه فلسفه فقه و حقوق در پایان افزود: در این میان برخی از استفاده‌ها ظرفیت مبانی کلامی اصول در اولویت بیشتری قرار دارد مانند: استفاده از ظرفیت‌های مبانی کلامی در فراهم آوردن ضوابط استنباطی که طبق مبنای رویکرد حکومتی به فقه لازم است.
در ادامه اعضای شورای علمی گروه دانش‌های وابسته به فقه نکات و اشکالات خود را درباره تحقیق بیان کردند و سپس محقق به اشکالات پاسخ داد.
منبع:
پژوهشکده فقه و حقوق
سمینار علمی- پژوهشکده فقه و حقوق
|