(Fıkıh Usulü, Fıkıh Kaideleri, Rical ve Hadis)

Giriş

Fıkha Bağlı İlimler Grubu (Fıkıh Usulü, Fıkıh Kaideleri, Felsefe Usulü, Rical ve Hadis) Fıkıh ve Hukuk Enstitüsünün üç gruptan birisi olup… yılında kurulmuş ve Fıkıh Usulü, Fıkıh Kaideleri, Felsefe Usulü, Rical ve Hadis gibi ilimler alanında araştırmaların sorumluluğunu üstlenmiştir.

Hedefler
Bu grubun en önemli hedefleri şunlardan ibarettir:
1. İslam fıkhı ve hukukunun ilkeleri, kaynakları, alanları, hedefleri, tarihi ve çıkarsama (istinbat) yöntemlerinin açıklanması ve düzeltilmesi.
2. Çıkarsama alanındaki ihtiyaçların usul ilmine intikal edilmesi ve bunların usul şekli kalıbı konularına dönüştürülmesi.
3. Usuli incelik içeren becerilerin sırfen ilmi konulardan uygulamalı ve işlevsel konularına yönlendirilmesi.
4. Mahiyet çerçevesinde usul ilminin nitelik ve niceliğinin geliştirilmesi ve çıkarsama yapılan yeni konularda ihtiyaçlara cevap verilmesi.
5. Usul ilminin çıkarsamaya nispetle faydasız bir ilim şekline dönüşmesinin önünün alınması.
6. Fıkıh usulünde teori üretmenin yaygınlığı yönünde ilmi gerekli alt yapıların oluşturulması.
7. Karşılaştırmalı fıkıh ve hukuk konularının güçlendirilmesi çerçevesinde fıkıh kuralları ilmi kapasitelerinin üretgenleştirilmesi.
8. Çıkarsama (İstinbat) alanındaki ihtiyaçların usul ilmine intikal ettirilmesi ve bunları usul kalıbında konulara dönüştürülmesi.

Görevler
Hatırlatılan hedeflerin araştırılması doğrultusunda bu grup aşağıda bildirilen görevleri üstlenir:
1. Aşağıdaki alanlarda araştırma projelerinin mütalaası, analizi ve uygulaması:
A. Usul, Rical, Hadis ve… gibi fıkha bağlı ilimler;
B. Fıkıh İlminin gelişmesiyle uygun fıkhi kaideler;
C. Fıkhi, Hukuki ve Usulü etkili ve faydalı örnekler ve görüşler.
2. Ortaya çıkan yeni meselelerin halledilmesinde Fıkıh Usulü ilminin boşluklarının, ihtiyaçlarının ve sorunlarının tanıtılması;
3. Araştırma program ve çalışmalarının uygulanması yönünde özel grupların oluşturulması;
4. Bilgi ulaştırma mecmualarının hazırlanması (kaynak tanıma, kamus, mu’cem ve …);
5. Eğitim atölyelerinin oluşturulması yoluyla enstitü araştırmacılarının ilmi gelişimlerinin arttırılması, ilmi söyleşi ve oturumların düzenlenmesi, araştırma fırsatları ve… alanlarının alt yapısının hazırlanması;
6. Güçlü görüş sahipleri ve araştırmacıları tanıma, cezp etme ve ilmi seviyesinin geliştirilmesi doğrultusunda onları destekleme;
7. Fıkıh Usulü, Rical, Hadis ve Fıkhi Kaideler alanında İslam camiasının yeni soru ve sorunları sahasında ilim havzalarının bilgilendirilmesi;
8. Grup ve enstitü hedeflerinin gerçekleştirilmesi amacıyla ilmi araştırma merkezleri, kurumlar, kuruluşlar ve müesseselerle irtibat kurulması ve ortak işbirliği yapılması;
9. Ortak projelerin uygulanması ve işlerin tekrarlanmasının önünün alınması hedefiyle enstitünün çatısı altındaki diğer enstitüler ve organlarla etkin ve yapıcı irtibatın sağlanması.

Araştırma Alanı
A) Çıkarsamada (istinbat) belirleyici rolünün az olmasına karşın davranış yöntemi, hüküm ve konuyla uygunluk gibi Kitap ve sünneti düzenleyen ve… bu grubun araştırma alanında karar kılan az hacimli kaidelerin araştırılması;

B) Çıkarsamada (istinbat) yararlanma konusu olup şeriata tabi olan dindar kimselerin ve akillerin zihinsel sabit algıları ve masumun fiilinin delalet ölçüsü ve… gibi şimdiye kadar usulde ela alınmamış kaidelerin araştırılması;

C) Usul ilminde etkili olabilecek analize dayalı dil bilimi ve yorumsalcılık (hermenötik ) konuları da bu enstitünün araştırma alanına girer;

D) Usul, Rical ve Hadis konuları gibi açıklanması durumunda İslam fıkhı ve hukuku alanında enstitüyü hedeflerine ulaştıracak meselelerde bu grubun çalışma sahasında yer alır.