به همت پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی برگرار گردید:
کرسی ترویجی تحلیل نظریه رؤیا از منظر فلسفه سیاسی
کرسی ترویجی تحلیل نظریه رؤیا از منظر فلسفه سیاسی در تاریخ 19 بهمن 1399 با ارایه حجت الاسلام و المسلمین دکتر یزدانی مقدم و نقد حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید علی میرموسوی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار گردید.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ایسکا (پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ) به نقل ازمرکز همکاری های علمی و بین الملل، در این نشست ابتدا دکتر رجبعلی اسفندیار، دبیر جلسه، ضمن خوش آمد گویی به حاضران و تبریک ایام دهه فجر انقلاب اسلامی،اشاره داشت که ارایه این کرسی ترویجی در راستای نظریه" آیینگی وحی؛حکومت و قانون در سنت فلسفه سیاسی" است که دکتر یزدانی مقدم یکی از نظریات رقیب نظریه خود را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.
در آغاز نشست از آقای دکتر یزدانی مقدم خواسته شده دیدگاه ها و ایده مرکزی خود را در مدت 30 دقیقه بیان کند.
دکتر یزدانی مقدم با اشاره به سابقه موضوع مورد بحث، مساله وحی را از موضوعات فلسفه سیاسی دانست و با تاکید بر اتفاق آرای اندیشمندان مسلمان در موضوع رابطه عقل و وحی، منظر خود در این مباحث را فلسفه سیاسی بیان کرد و به بررسی و تحلیل نظریه رؤیا پرداخت.
تئوری رؤیاها در صدد است با ارائه تحلیلی از موضوع وحی؛ مشکله احکام قرآن، که آنها را با دنیای جدید متعارض می¬بیند، را حل کند اما نمی¬تواند تحلیلی از چگونگی احکام و منطق قانونگذاری در اسلام ارائه کند. در نتیجه در حل مشکله¬ای که در پاسخ به آن پدید آمده است ناتوان است.
تئوری رؤیاها ناظر به دو موضوع حکومت و قانون است. دو موضوع حکومت و قانون موضوعات اصلی فلسفه سیاسی هستند. چگونگی تبیین موضوع وحی رابطه مستقیمی با حکومت و قانون دارد. از این رو موضوع وحی در قلب فلسفه سیاسی اسلامی قرار دارد و اصلی ترین موضوع فلسفه سیاسی است و دیگر مباحث فلسفه سیاسی اسلامی مقدمه برای آن و یا استنتاج از آن هستند. فلسفه سیاسی اسلامی تبیین و منطق روشنی درباره وحی و احکام وحیانی دارد. در فلسفه سیاسی اسلامی؛ احکام شرعی، مصادیق احکام کلی عقلی در شرایط اجتماعی پیامبر است. آن هنگام هم که دست مردم از دامان پیامبر و امام معصوم کوتاه است عالمان دین بر پایه فهم مقاصد پیامبر در قانونگذاری و شرایط زمانی پیامبر و متناسب شرایط زمانی خودشان احکام دین را استنباط و ارائه می‌کنند.
تئوری رؤیاها، در رابطه با دو موضوع حکومت و قانون، ایده¬های متعدد و متنوع و متعارضی درباره احکام قرآنی ارائه می¬کند و نتوانسته است منطق منسجم و روشنی در این باره ارائه کند. ازین رو تئوری رؤیاها به آشفتگی و اغتشاش نظری درباره احکام دچار شده است. دکتر سروش احتمالاً به دلیل احتراز از هستی‌شناسی وحی و متافیزیک فلسفه اسلامی، وحی را به رؤیا منتهی می¬گرداند و ارتباط روشنی میان رؤیا و حقایق جهان هستی و حقایق الهی و عقلی نمی¬بیند و ارتباط رؤیا با عوالم بالاتر از عالَم خیال را هم بررسی نمی¬کند. عالَم خیال او با عالَم حس هم ارتباط ندارد. بدین ترتیب ارتباط عالَم خیال از هر دو سو قطع است. در تئوری رؤیاها احکام قرآن بدون ارتباط با واقعیت¬های زندگی اجتماعی است و در زندگی أخروی هم اثری ندارد! بدین ترتیب تئوری رؤیاها که برای چاره و حلّ پرسش از احکام فقهی پدید آمده بود در پاسخ این پرسش دچار مشکلات عدیده است.
حجت الاسلام دکتر میرموسوی ضمن تشکر از دکتر یزدانی مقدم به جهت پرداختن به موضوع مهم وحی و تاثیر آن، ضمن همدلی با برخی موضوعات مطرح شده توسط دکتر یزدانی مقدم به چند نکته در جهت تقویت ایده مطرح شده، اشاره داشت، اینکه وحی موضوع اصلی و مرکزی فلسفه سیاسی باشد جای تامل دارد. وحی موضوعی است در حوزه معرفت شناسی ولی به اعتبار اینکه در حوزه فلسفه دین منبع است جایگاه آن روشن است و در حوزه فلسفه سیاسی نیز نتایجی دارد.فلسفه سیاسی در گفتار و نوشته دکتر یزدانی مقدم به حکومت و قانون تعریف شده است این در حالی است که این تعریف کافی نیست. قلب فلسفه سیاسی اسلامی سعادت است با استناد به چه دلیلی وحی را مرکز فلسفه سیاسی اسلامی می دانید.در اندیشه کلاسیک خیلی مرز بندی میان متافیزیک و فلسفه سیاسی روشن نیست و نوعی آمیختگی وجود دارد . چه مانعی دارد وحی جایگاهش در فلسفه دین باشد و در فلسفه سیاسی نتایجی داشته باشد.
در بررسی نظریه رؤیا گزارش خوبی مطرح شده است هر چند سیر تحول بطور منطقی ارایه نشده است به نظر می رسد بحث از قبض و بسط شروع می شود و تجربه نبوی و بعد نگاه به وحی و استعاره طوطی و زنبور و توضیحات این استعاره ها. نکته بعدی اینکه آقای دکتر یزدانی مقدم بحث اصلی صاحب نظریه رؤیا را حکومت و قانون بیان کردند در حالی که به نظر من در همان جایگاه دین شناسی به جایی می رسد که نظریات در باره وحی را توضیح می دهد. البته دغدغه سیاسی نیز داشته و بطور کلی پروژه روشنفکری دینی، سیاسی است.نکته قابل توجه در بحث دکتر یزدانی مقدم این بود که نظریه رؤیا در بحث آیات الاحکام با مشکلات عدیده مواجه می شود.
در ادامه جلسه دکتر یزدانی مقدم به برخی نکات مطرح شده پاسخ دادند و گفتگوی ارزشمندی میان ارایه دهنده و ناقد محترم برقرار گردید.
منبع:
مرکز همکاری های علمی و بین الملل
اخبار پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی, احمدرضا یزدانی مقدم
|