در سلسله نشست‌های علمی حکمرانی در قرآن مطرح شد: بررسی آیات سوره احزاب در خصوص همسران پیامبر(ص) در آیات 32 تا 34 سوره احزاب، دستوراتی از جانب خداوند متعال به همسران پیامبر(ص) داده شده که برخی از مقوله امر به معروف و برخی از مقوله نهی از منکر هستند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین استاد نجف لک زایی با اشاره به آیات میانی سوره احزاب بیان کرد: «در آیات 32 تا 34 سوره احزاب، دستوراتی از جانب خداوند متعال به همسران پیامبر(ص) داده شده که برخی از مقوله امر به معروف و برخی از مقوله نهی از منکر هستند. این دستورات هیچ انحصاری به همسران پیامبر(ص) ندارند و کسانی که در جامعه اسلامی پست و جایگاهی می گیرند همسرانشان مخاطب این دستورات هستند. يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ؛ ای همسران پیامبر(ص) شما مثل یکی از زنان معمولی نیستید. اگه تقوا پیشه کنید کار صالحتان دوبرابر محاسبه خواهد شد و اگر هم تقوا پیشه نکنید، گناه آشکار مرتکب شوید، مجازاتتان نیز دو برابر خواهد بود. به این دلیل که شما مثل یک خانم معمولی در جامعه نیستید. حرفت و عمل شما، پژواک سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جامعه دارد.»

                                                                                                                   

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی سپس به بررسی این دستورات پرداخت و بیان کرد: «فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا؛ پسندیده سخن بگویید. طوری حرف نزنید که کسانی که در قلبشان مرض است به طمع بیفتند. متاسفانه بعضی از مفسران در اذهان عمومی به نحوی آیه را معنا کرده اند که دور از شأن همسران پیامبر(ص) است. به عنوان مثال زمانی که با نامحرم صحبت می کنید، به گونه ای حرف نزنید که طرف مقابل طمع جنسی پیدا کند. بزرگان هم فرموده اند که نه کسی جرأت داشته با همسر پیامبر(ص) با چنین قصد و غرضی صحبت کند و نه اینکه همسران پیامبر(ص) همچین کاری می کردند. این ها دور از شأن همسران پیامبر(ص) است. با توجه به فضای سوره و سیاق هایی که داریم و با توجه به فراز اول آیه ششم که می فرماید: النَّبِيُّ أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ، پیامبر(ص) ولی و رئیس شماست؛ اما همسران پیامبر(ص) بر شما ولایت ندارند. پس نخواهید که با بهانه گیری تمسک به سخن همسران پیامبر(ص)، در برابر پیامبر(ص) جریانی راه بیندازید.

البته شامل بحث های جنسی هم می شود ولی همانطور که اشاره شد به دور از شأن این افراد است که خداوند آن ها را امهات المومنین بیان کرده.»

وی در ادامه در توضیح وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى بیان کرد: «در خانه هایتان قرار بگیرید تا از شما علیه پیامبر(ص) سوء استفاده نشود. طوری خودنمایی نکنید که افراد جاهلی خودنمایی می کردند. در جاهلیت مرسوم بوده که وقتی کسی رئیس طایفه یا قبیله ای می شد، همسر او نیز می خواست بزرگی کند. به عنوان مثال ابوسفیان که بزرگ قریش در مکه است، همسرش هم بزرگی می کند. این مربوط به این نیست که برخی گفته اند این ها می خواستند مقداری لوازم آرایشی تهیه کنند یا پرده ای در خانه داشته باشند. بحث اصلاً این نیست؛ مگر ممنوع است؟ مگر از نظر شرعی حرام است؟ ویژگی برج این است که از دور پیدا باشد. یعنی خودتان را نشان دار نکنید. طوری که بخواهید اعمال ولایت کنید. باز بر می گردد به قانونی که اول آیه ششم مطرح شد، النَّبِيُّ أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ. شما در اوج نقش امهات مومنین دارید. در صدد اعمال ولایت برنیایید؛ در صدد امر و نهی برنیایید. خودتان را در جایگاه ریاست مانند زنان عصر جاهلیت نبینید.»

استاد لک زایی سپس در توضیح وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ بیان کرد: «از خدا و رسولش اطاعت کنید. گویا مشکلی احساس می شده یا بحث هایی بوده مبنی بر اینکه برخی از همسران نمی خواستند از خدا و پیامبر(ص) اطاعت کنند. در سوره های دیگر مانند سوره تحریم هم چنین مباحثی مطرح شده است. اطعن الله و رسوله؛ شما می بایست مطیع خدا و رسول خدا(ص) باشید نه اینکه خودتان یک خط قدرت مستقلی ایجاد کنید و دستوراتی صادر کنید و دیگران از شما تبعیت کنند. أَطِیعُوا اللهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الأَمْرِ مِنْکمْ. در جایی گفته نشده مومنین! از همسران پیامبر(ص) هم اطاعت کنید. بلکه همسران پیامبر(ص) باید مقید باشند به اطاعت از پیامبر(ص).»

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: «خداوند متعال قبل از بیان دستور هفتم، شبهه ای را برطرف می کند و آن این است که با توجه به دستوراتی که در این آیه آمده، هیچ شخص معصومی در خانواده پیامبر(ص) نداریم. إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا. جز این نیست که اراده تکوینی خداوند به این تعلق گرفته، که ای پیامبر، از شما اهل بیت(ع)، رجس و پلیدی را دور کند. شما اهل بیت(ع) را پاک کند و چه پاک کردنی.

برخی خواستند بگویند منظور همسران پیامبر(ص) هستند، اما چرا منظور همسران پیامبر(ص) نیستند. به دلایلی بسیار واضح؛ ضمیرها تا این جا همگی جمع مونث بودند؛ فَلَا تَخْضَعْنَ، إِنِ اتَّقَيْتُنَّ، بُيُوتِكُنَّ، وَلَا تَبَرَّجْنَ، أَقِمْنَ، آتِينَ و .... آیه بعد هم وَاذْكُرْنَ و بُيُوتِكُنَّ. یعنی قبل و بعد جمع مونث دارند. اما اینجا ضمیرها به صورت جمع مذکر آمده است. لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا. وقتی صیغه مذکر می آید حداقل یک مرد باید حضور داشته باشد. پس خطاب تغییر کرد و بحث زنان دیگر مطرح نیست. خطاب به چه کسی است؟

وی در پاسخ به این سوال بیان داشت: «آن دستورات قبلی و آن فراز از آیه ششم که النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ بیان می‌کند که همسران پیامبر(ص) اولی نیستند؛ آن ها امهاتهم هستند. سپس می‌فرماید يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ. بعد می گوید اگر کار بد انجام دادید مجازاتش دو برابر است و اگر کار خوب انجام دادید پاداشش دو برابر است. سپس شش دستور می دهد. یک دفعه نمی گوید تو و همسرانت از هر پلیدی دور خواهید بود. یک نکته این که ضمیر مذکر شد ولی قبلی ها و بعدی ها همگی ضمیر مونث هستند. نکته بعدی این که تمام این آیات می خواهند بگویند همسران پیامبر(ص) را نباید مساوی با پیامبر(ص) قرار داد؛ حالا یک دفعه خداوند بگوید پیامبر(ص) و همسرانش یک کاسه اند!؟ پس همان گونه که در روایات ما آمده و مفسرین هم به تواتر گفته اند، اهل بیت(ع)، پنج تن آل عبا هستند. همان چیزی که در ماجرای مباهله به تعبیر دیگری از آن یاد می شود.

شایان ذکر است، سلسله نشست‌های علمی با موضوع «حکمرانی در قرآن» شنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل به همت پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی به صورت مجازی برگزار می‌گردد.
منبع: روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
کلمات کليدي
حجت الاسلام والمسلمین نجف لک زایی
 
امتیاز دهی
 
 

[Part_Lang]
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه: 102
Guest (PortalGuest)

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي - دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
مجری سایت : شرکت سیگما