مهدویت‌پژوهی
1ـ روش‌شناسی مهدویت‌پژوهی؛ حسین الهینژاد؛ 1398.
چکیده:
مهدویت پژوهی به عنوان یک حوزه مطالعاتی دارای ظرفیت های عظیم دانشی و رویکردی و کارکردی است ظرفیت های دانشی مهدویت پژوهی در قالب گرایش، رشته و چند رشته قابل توجیه می باشد و ظرفیت های رویکردی مهدویت پژوهی در قالب تأثیر گذاری در حوزه های مختلف فرهنگی، اعتقادی، اجتماعی، تمدنی خودنمائی می کند و ظرفیت کارکردی مهدویت پژوهی، در گستره فردی و اجتماعی، مذهبی و فرامذهبی، دینی و فرادینی، این جهانی و آن جهانی، نمایان می شود. مهدویت پژوهی به عنوان حوزه معرفتی دارای انتظام ساختاری و انسجام دانشی بوده و با این نگاه دارای موضوعی به نام مهدویت و غایتی به نام پژوهش های مهدوی می باشد. مهدویت پژوهی از نظر مسائل، از سوئی به جهت اقبال عمومی و فراگیر مسلمانان و از سوی دیگر به جهت نیازمندی و مطالبات عمومی مردم و از دیگر سو به جهت نثار حجم عظیمی از شبهات و ایرادات از طرف دشمنان و مخالفان مهدویت، پرگستره و پردامنه شده است. بطوری که پاسخ دقیق و درخور به این حجم عظیم از مسائل و شبهات بدون کاربست روش و بدون طرح روش شناسی ممکن نمی باشد. بر این اساس بحث روش شناسی برای حوزه مهدویت پژوهی به جهت فربگی مسائل و تکثر و تنوعات مختلف آن که تداعی گر گوناگونی و چند تباری مسائل مهدویت پژوهی است، ضروری می باشد. تنوعات و گوناگونی و چند تباری مسائل و مباحث مهدویت پژوهی می طلبد تا در بحث روش شناسی از تنوعات روش ها نظیر روش نقلی، روش عقلی، روش شهودی، روش تجربی ، روش تلفیقی (نقلی ـ عقلی، نقلی ـ شهودی، عقلی ـ شهودی، عقلی ـ تجربی) استفاده شود.
2ـ مهدویت‌پژوهی، مساله‌‌شناسی، معرفت‌‌شناسی و مبانی‌‌شناسی؛ حسین الهینژاد؛ 1395.
چکیده
مهدویت پژوهی به عنوان یک حوزه مطالعاتی، به مباحث و مسائل درونی و جزئی مهدویت می پردازد. انتظار، غیبت، ظهور و حکومت جهانی و... با همه مباحث جزئی و پیرامونی شان جزو مسائل مهدویت پژوهی بوده و بیشتر با رویکرد درونی و جزئی تعریف می شوند و نیز به عنوان مسائل درجه یک در قلمرو مهدویت پژوهی توجیه پذیر می باشند. شایان ذکر است که همیشه در کنار مسائل درجه یک، یک سری مسائل درجه دو قرار دارند که با رویکرد بیرونی و کلی باز شناسی می شوند و حوزه ای که این نوع مباحث را در دستور کار خویش قرار داده و آنها را جزو مسائل خود تلقی نموده و در مسیر پاسخگوئی به آنها گام بر می دارد، فلسفه علوم نام دارد. فلسفه مهدویت پژوهی نیز به عنوان فلسفه مضاف به علوم، یک دانش درجه دو تلقی شده و به مباحث کلی و بیرونی مهدویت پژوهی می پردازد به تعبیر دیگر به مباحث و مسائلی می پردازد که رو در روی کل مهدویت پژوهی قرار دارند یعنی به حل مشکل و پرسشی توجه دارد که کل مهدویت پژوهی را به پرسش طلبیده است. مسائلی چون «روش شناسی مهدویت پژوهی» ، «تطور و تحول مهدویت پژوهی» ، «آسیب شناسی مهدویت پژوهی» ، «هدف و غایت شناسی مهدویت پژوهی» ، «مبانی شناسی مهدویت پژوهی» ، «مسأله شناسی مهدویت پژوهی» ، «معرفت شناسی مهدویت پژوهی» ، «موضوع شناسی مهدویت پژوهی»، مسائل کلی و بیرونی مهدویت پژوهی می باشند که در دستور کار فلسفه مهدویت پژوهی که یک دانش درجه دو است، قرار دارد. بی تردید نوشتار در پیش رو با توجه به هدف و رسالتی که برای آن تعیین شده، نمی تواند به همه آن مسائل کلی بپردازد و همه آنها را در دستور کار تحقیقی و پژوهشی خویش قرار دهد. بلکه تنها به مسائل چهارگانه اخیر نظیر موضوع شناسی ، مساله شناسی ، معرفت شناسی و مبانی شناسی مهدویت پژوهی خواهد پرداخت.
3ـ درآمدی بر فلسفه مهدویت‌پژوهی؛ حسین الهینژاد؛ 1391.
چکیده
فلسفه مهدويت پژوهي، دانشي است که با کليت مهدويت پژوهي سر و کار دارد و به آن دسته از پرسش‌هاي اساسي که روياروي کلّ مهدويت پژوهي قرار دارد، پاسخ مي‌دهد؛ و به عبارت ديگر، فلسفه مهدويت پژوهي مجموعه فرآمده از پاسخ ها، تحلیل ها و نظریه پردازی راجع به پرسش های بنیادی و کلان فلسفی در حوزه مهدویت است. بر این اساس فلسفه مهدويت پژوهي آن حوزه معرفتی درجه دومي است که با نگاه بيروني و فرانگر به مسائل کلي و بیرونی حوزه مطالعاتي مهدويت پژوهی مي‌پردازد.
مسائل بیرونی و کلی مهدویت پژوهی نظیر «روش شناسی مهدویت پژوهی»، «تطور و تحول مهدویت پژوهی»، «آسیب شناسی مهدویت پژوهی»، «هدف و غایت شناسی مهدویت پژوهی»، «مبانی شناسی مهدویت پژوهی»، «مسأله شناسی مهدویت پژوهی»، «معرفت شناسی مهدویت پژوهی»، «موضوع شناسی مهدویت پژوهی» است. در این نوشتار تنها به مواردی از مسائل فوق نظیر «موضوع شناسی مهدویت پژوهی»، «مسأله شناسی مهدویت پژوهی» ، «معرفت شناسی مهدویت پژوهی» و «مبانی شناسی مهدویت پژوهی» پرداخته می شود.
1ـ مساله شناسی مهدویت پژوهی: فرایندی است که زمینه ساز بازشناسی مسائل مهدویت¬پژوهی با رویکردهای ماهیت شناختی، روش¬شناختی و تبارشناختی بوده و برایند آن شناسائی و مقوله¬بندی مسائل مهدویت پژوهی است.
2ـ معرفت شناسی مهدویت پژوهی به عنوان یک حوزه مقید و مضاف به معرفت شناسی مهدویت و گزاره های آن می پردازد. ارزیابی و ارزش گذاری معرفتی پیرامون مسائل مهدویت پژوهی، تحلیل و بررسی معیار حقیقت یابی و معرفت جویی در باره مباحث مهدویت پژوهی و نیز سنجه گذاری و ملاک شناختاری و غیر شناختاری گزاره های نمادین و سمبلیک مهدویت پژوهی در راستای رسالت این حوزه تعریف می شود.
3ـ مبانی شناسی مهدویت پژوهی از جمله مولفه های مهم فلسفه مهدویت پژوهی است که در آن از مبانی مهدویت بحث و گفتگو می شود. بی تردید کلیه حوزه های مطالعاتی و دانشی در راستای اثبات و توجیه خویش نیاز به علل و عوامل بیرونی تحت عنوان مبانی و اصول دارند تا علاوه بر توجیه پذیری موضوع و مسائل، اتقان و انتظام ساختاری آن حوزه نیز فراهم شود این فرایند و این قاعده در مورد مهدویت و منظومه مسائلی آن نیز جاری و ساری است.
4ـ بررسی تحول و تطور مطالعات مهدویت؛ مجتبی گودرزی؛ 1396.
متن پشت جلد کتاب آقای مجتبی گودرزی با عنوان:«بررسی تحول و تطور مطالعات مهدوی»
تطور و تحول مجموعه‌اي از تغييرات و تحولاتی است كه در طول يك دوره طولاني طي يك و يا چندين نسل در يك علم یا مسائل آن و یا در حوزه¬های مطالعاتی آن علم رخ می¬دهد که واژه «تحول» ناظر به شکل ظاهری و صوری است و واژه «تطور» ناظر به حالت و کیفیت و بیان مراحل است.
هر دانشى، مطالعه و بررسى مراحل پيشرفت و تكامل آن از ضروریات و از محورهای اصلی آن دانش محسوب می-گردد. مهدویت پژوهی به عنوان یک حوزه مطالعاتی از ابتداي پيدايش خود دچار تحولات، فراز و فرود، و حالات و اطوار مختلف و متعددي شده است. از این رو مباحثی همچون: كاوش و سير در مطالعات مهدويت و مسائل مهم آن در بستر زمان، پيدايش و تكامل آن در ادوار مختلف، بررسي و چگونگي رشد حوزه مهدویت وعوامل فراز و فرود آن و ورود انديشمندان در این عرصه و نقش آثار، افكار و تأثير انديشه‌هايشان در پيشرفت پژوهش¬هاي مهدوي، و بررسی سیر تدوین کتب مهدوی و عوامل و انگیزه تدوین آنها از جمله مواردی است که شامل تحول و تطور مهدویت می-شود.
5ـ مهدویت‌پژوهی؛ تطورات و آسیب‌ها؛ حسین الهینژاد.
چکیده
در پروژه مهدویت پژوهی؛ تطورات و آسیب ها ، به تطورات و آسیب های حوزه مهدویت پژوهی با دو رویکرد پژوهشی و آموزشی پرداخته می شود . در رویکرد پژوهی با نگرش تطوری، مقاطع چهارگانه تاریخی مهدویت «ابتدا طلوع اسلام تا پایان عصر غیبت صغرا» ، «ابتداء غیبت کبرا تا شروع نهضت مکتب سامرا» ، «مکتب سامرا تا شروع نهضت امام خمینی» ، «مکتب امام خمینی تا زمان فعلی» به عنوان عزیمتگاه های پژوهش های مهدوی در نظر گرفته شده است. برایندی مهمی که از این مقاطع چهارگانه بدست می آید این است که؛ پژوهش های مهدویت در گذر تاریخی هر چه به پیش آمده از نظر محتوا عمیق تر و از نظر تعداد، بیشتر و از نظر حجم، حجیم تر و از نظر تنوع، متنوع تر شده است تا جائی که در مقطع چهارم که مقطع بروز و ظهور نهضت امام خمینی است، برای اولین بار پایان نامه ها، مجلات علمی، مقالات علمی، تدوین شده و برای اولین بار نظریه پردازی های علمی، نشست های علمی و همایش های علمی در حوزه مهدویت برگزار گردیده است. در طول تاریخ، پژوهش های مهدوی بر اساس مقاطع چهارگانه فوق علاوه بر تعالی و تکامل دچار برخی چالش ها و آسیب هایی نیز شده است. اما مهدویت پژوهی در رویکرد آموزشی به جهت عدم پیشینگی و نوپائی، فاقد نگرش پسینی و تطور شناسی می باشد که بر این اساس در اینجا تنها به بحث آسیب شناسی حوزه آکادمیک و آموزش مهدویت پژوهی پرداخته می شود. حوزه آکادمیک و آموزش مهدویت پژوهی از نظر دانشی و آموزشی دچار آسیب هایی نظیر استبعادورزی نسبت به گرایش و رشته بودن مهدویت پژوهی، عدم اهتمام جدی مراکز مهدوی نسبت به شکل گیری دانش مهدویت پژوهی، حصرگرائی روشی در توجیهه مسائل مهدویت پژوهی، روی آوری به مباحث انتزاعی و دوری از مباحث کاربردی، عدم رویه واحد آموزشی در مراکز مهدویت، مساله محور و کاربردی نبودن مواد درسی مهدویت، عدم توازن در مواد درسی و آموزشی در مهدویت پژوهی، فقدان نیازسنجی آموزشی در حوزه مهدویت، می¬باشد که این آسیب ها، چالش هایی را فرا روی حوزه تعلیمی و آموزشی مهدویت پژوهی قرار داده است.
6ـ سیر تطور دیدگاه مفسران درباره آیات مهدویت؛ مرتضی عبدی‌‌چاری
(در حال پژوهش)
منبع:
پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی
کلان پروژه ها, کلان پروژه مهدویت و آینده پژوهی
|