پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی؛
واقع‌گرایی اخلاقی
این پژوهش در پی بررسی برخی مناقشات مهم در مورد وجود یا نحوه وجودی اوصاف اخلاقی بین واقع‌گرا و ناواقع‌گرا است تا بستری برای پژوهش‌های دقیق‌تر فراهم آید.
کتاب واقع‌گرایی اخلاقی به قلم حجت الاسلام والمسلمین دکتر بهروز محمدی منفرد روانه بازار نشر گردید. نویسنده محترم در معرفی این کتاب آورده است:
وجودشناسی مسئله‌ای در فرااخلاق است که در آن از امکان و نحوۀ وجودی اوصاف اخلاقی از قبیل خوبی و بدی سخن گفته می‌شود و نگرش‌‌های معطوف به آن یعنی واقع‌گرایی و ناواقع‌گرایی اخلاقی بررسی می‌گردد. این پژوهش در پی بررسی برخی مناقشات مهم در مورد وجود یا نحوه وجودی اوصاف اخلاقی بین واقع‌گرا و ناواقع‌گرا است تا بستری برای پژوهش‌های دقیق‌تر فراهم آید. در اینجا مشاهده می‌کنیم که هر یک از واقع‌گرایان و ناواقع‌گرایان اخلاقی برخی پدیده‌های اخلاقی از قبیل دلیل اخلاقی، اختلاف اخلاقی و انگیزش اخلاقی را به نفع خود مصادره کرده‌اند. واقع‌گرای اخلاقی برای موفق‌شدن باید بتواند استدلال‌های ناواقع‌گرا با کمک چنین پدیده‌هایی را پاسخ دهد و افزون بر آن، استدلال‌هایی ایجابی ارائه کند.
این کتاب در شمارگان 350 نسخه و در 372 صفحه و قطع وزیری تقدیم علاقه مندان شده است.
چکیده کتاب واقع‌گرایی اخلاقی
فراخلاق به تحلیل و بررسي اموری از قبیل جنبه های وجودشناختی ویژگی هاي اخلاقي، معناشناسی مفاهيم اخلاقي، معرفت شناسی گزاره هاي اخلاقی و همچنین مسأله " استنتاج باید از هست" می پردازد.
به‌طور خاص پژوهش در حوزه وجودشناسی – که رسالت این نوشتار است- در پیِ امکان وجود اوصاف اخلاقی و نحوه وجود آنها است. در این مورد نیهیلیست ها معتقدند که اوصاف اخلاقی از هیچ نحوه وجود ذهنی و خارجی برخوردار نیستند. در مقابل، برخی معتقدند که اگرچه اوصاف اخلاقی دارای نوعی وجود هستند، اما چنین وجودهایی برساخته ذهن یا عقل مطلق یا فرایند عقل عملی خواهند بود. در مقابل این دو دسته، واقع‌گرایان – با قرائت حداکثری – بر این باورند که اگرچه اوصاف اخلاقی دارای نحوه ای از وجود هستند، اما مستقل از ذهن و نگرش و توافق عقلا و فرایند عقل عملی تلقّی می شوند.
این پژوهش درپی بررسی برخی مناقشات مهم در مورد وجود یا نحوه وجودی اوصاف اخلاقی است تا بستر برای پژوهش های دقیق تر– در قالب کتاب-هائی مستقل- فراهم آید. در مقدمه پژوهش به مفهوم شناسی واقع گرائی اخلاقی پرداخته می‌شود. در بخش نخست مناقشاتی در مورد اصل وجود اوصاف اخلاقی عرضه می شود، صرف نظر از اینکه آن اوصاف را وابسته به ذهن، توافق عقلا یا برساخته فرایند عقل عملی بدانیم یا مستقل از آنها تلقّی کنیم. به عبارت دیگر برخی از استدلال ها در نفی اصل وجود اوصاف اخلاقی تبیین می شود و پاسخ هائی از سوی قائلان به امکان وجودی اوصاف اخلاقی داده می شود.
در اینجا مشاهده می شود که هر یک از طرفین استدلال هایی در قالب پدیده هایی از قبیل اختلافات اخلاقی، دلیل اخلاقی و انگیزش اخلاقی به نفع خویش مصادره کرده اند.
در بخش دوم فرض را بر اصل وجود اوصاف اخلاقی قرار داده و از مناقشات در مورد استقلال اخلاقی سخن می گوییم. فصل نخست از بخش دوم از این مناقشه در مورد استقلال یا وابستگی اوصاف اخلاقی به ذهن یا توافق عقلا سخن گفته می شود. در فصل دوم نیز از نوع دیگری از وابستگی اوصاف اخلاقی سخن گفته می-شود. اینکه اوصاف اخلاقی وابسته به ویژگی های طبیعی یا فوق طبیعی هستند یا اینکه مستقل از آنها به شمار می آیند. در اینجا برخی استدلال های تقلیل گرایان طبیعت گرا و فوق طبیعت گرا از سوی نا‌طبیعت گرایان (یا همان واقع گرایان اخلاقی واقعی) پاسخ داده می شود.
منبع:
پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی
معرفی آثار, آثار علمی پژوهشکده فلسفه و کلام
|