اعضای هیات علمی
شبکه های اجتماعی
ایتا
کانال رسمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان)
کتابخانه دیجیتالی دفتر تبلیغات اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهمالسلام
همکاریهای علمی و بینالمللی
پژوهشکده فلسفه و کلام
همایش جاودانگی نفس در اسلام و مسیحیت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال مدیریت دانش)
ایتا
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال پژوهشیار ویژه اعضای هیأت علمی و محققین)
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
همایش ملی بررسی آرای تفسیری علامه محمدهادی معرفت
پژوهشکده تاریخ و سیره
سایت دانشنامه اهل بیت (ع)
اینستاگرام
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان
)
دسترسی سریع
درباره پژوهشگاه
معرفی پژوهشگاه
پژوهشکدهها و مراکز
گروههای پژوهشی
هیأت علمی
ساختار و بخشها
جوایز و افتخارات
آثار و محصولات
کتب
نشریات
محصولات نرمافزاری
فروشگاه الکترونیک پژوهشگاه
امور هیأتعلمی
فهرست هیأتعلمی
فهرست محققین رسمی
پست الکترونیک هیأت علمی
پژوهشکدهها
تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
علوم و اندیشه سیاسی
فقه و حقوق
فلسفه و کلام
مهدویت و آیندهپژوهی
فرهنگ و معارف قرآن
اسلام تمدنی
مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
الهیات و خانواده
اخلاق و معنویت
مطالعات تمدنی و اجتماعی
مراکز
احیای آثار اسلامی
همکاری های علمی و بین الملل
ادارات
فناوری اطلاعات
کتابخانهها و پایگاهها
نشر دیجیتال پژوهان
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه های پژوهشگاه
کتابخانه دیجیتال پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات اسلامی
مطالعات عدالت اجتماعی
ویکی علوم اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهم السلام
پرتال نشریات
کتابخانه پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (انگلیسی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (عربی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (اردو)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( ترکی استامبولی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( فرانسوی)
لینکهای پژوهشی
پایگاه مجلات تخصصی
انجمنهای علمی پژوهشی
نشریات علمی معتبر وزارت علوم
پایگاههای آموزش عالی
اخبار پژوهشگاه
اخبار و اطلاعیهها
همایشها
گزارشهای تصویری
یادداشتها و مقالات
گفتگوهای علمی
ارتباط با ما
ارتباط با حوزه ریاست و روابط عمومی
ارتباط با رئیس پژوهشگاه
ارتباط با روابط عمومی
ارتباط با امور هیأت علمی
درخواست همکاری علمی پژوهشی
درخواست رزرو سالن همایشها
دفتر تلفن پژوهشگاه
خدمات فناوری اطلاعات
اتوماسیون اداری مالی
پست الکترونیک کارمندان
چند رسانه ای
تلویزیون پژوهش
رادیو پژوهش
صفحه اختصاصی آپارات
جوایز و افتخارات
بيشتر
EN
| AR
| FA
معرفی پژوهشگاه
درباره پژوهشگاه
پژوهشگاه در یک نگاه
هیأت امنا
ساختار سازمانی
بیوگرافی رئیس فعلی پژوهشگاه
روسای پیشین پژوهشگاه
اعضای هیأت علمی
حوزه ریاست
حوزه ریاست و روابط عمومی
مرکز همکاری های علمی و بین المللی
اداره امور هیأت علمی
هیأت اجرایی جذب
گروه برنامهریزی و بودجه
اداره حراست
اداره نشر
اداره فناوری اطلاعات
معاونت پژوهشی
معرفی معاونت پژوهشی
معرفی معاون پژوهشی
اداره کتابخانهها و اسناد
گروه برنامهریزی، نظارت و ارزیابی پژوهشی
اداره نشریات
معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاون منابع انسانی و پشتیبانی
اداره منابع انسانی
اداره امور پشتیبانی
اداره امور مالی
| پژوهشکده ها و مراکز
پژوهشکده ها
پژوهشکده فلسفه و کلام
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
پژوهشکده مدیریت اطلاعات ومدارک اسلامی
پژوهشکده اخلاق و معنویت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع)
پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشکده فقه و حقوق
مراکز
مرکز احیای آثار اسلامی
مرکز همکاری های علمی و بین الملل
| گروه های علمی
گروه های علمی
سازماندهی اطلاعات و مدارک
اشاعه اطلاعات و دانش
الهیات تطبیقی
اخلاق اجتماعی
مطالعات خانواده
کتاب شناسی و نسخه شناسی
تصحیح و احیای آثار اسلامی
مطالعات تمدنی
مطالعات فرهنگی اجتماعی
مطالعات عدالت اجتماعی
مسائل فقهی و حقوقی
فقه کاربردی
حکمت و کلام جدید
قرآن و مطالعات اجتماعی
هنر و تمدن اسلامی
فلسفه سیاسی
فقه سیاسی
علوم سیاسی
تدوین سازمان های دانش
جریان شناسی مهدویت
آینده پژوهی دین و دینداری
فلسفه
کلام
فلسفه اخلاق
اخلاق
تربیت
اسلام و مطالعات معنویت
فلسفه فقه و حقوق
دانش های وابسته به فقه
دائره المعارف های قرآنی
فرهنگ نامه های قرآنی
تفسیر قرآنی
علوم قرآنی
مطالعات تطبیقی
تاریخ تشیع
سیره اهل بیت(ع)
فرهنگ و تمدن اسلامی
دانشنامه اهل بیت(ع)
مهدویت پژوهی
| آثار و محصولات
فهرست آثار
فهرست آثار
فهرست آثار برگزیده
معرفی مجلات
خرید آثار
نشر دیجیتال پژوهشگاه
پرتال نشریات
فروشگاه نشر پژوهشگاه
فروشگاه اصلی و نمایندگی های فروش
پایگاه های وب
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات
دانشنامه اهل بیت(ع)
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
| طرح های پژوهشی
طرح های پژوهشی
طرح های در دست انجام
طرح های انجام شده
موسوعه ها
موسوعه علامه شرف الدین
موسوعه علامه بلاغی
موسوعه شهید اول
موسوعه شهید ثانی
بیشتر
کلان پروژه ها
دائره المعارف قرآن کریم
دانشنامه اهل بیت (ع)
سیاست متعالیه
اندیشه سیاسی شیعه
نفس و بدن
بیشتر
فرهنگ نامه
بیشتر
اصطلاحنامه ها
بیشتر
| قطب های فکری فرهنگی
قطب بنیادهای نظری و
نظام متقن علوم اسلامی و انسانی
معرفی
میز اسلامی سازی علوم انسانی
میز توسعه و توانمند سازی علوم اسلامی
میز آموزش و پرورش
قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با
جریانها و فرق انحرافی
معرفی
میز توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن
میز توسعه و تعمیق باور دینی
میز وهابیت
کارگروه مقابله با فرق انحرافی
قطب نظام سیاسی و اجتماعی
اسلام و ایران
معرفی
میز نظام سیاسی جمهوری اسلامی
میز مسائل اجتماعی اسلام و ایران
میز تمدن اسلامی
قطب اخلاق، خانواده
و سبک زندگی
معرفی
میز تحکیم نظام خانواده
میز سبک زندگی اسلامی
میز اخلاق
طرح های پژوهشی
>
مطالب مرتبط
روحالله شریعتی پاسخ میدهد:
چرا جنبشهای اسلامی نیازمند تقیه هستند
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: بستر و زمینهای که تقیه در آن شکل میگیرد بستر بحران است، در این شرایط ممکن است دولت، اصول اسلامی را رعایت نکند لذا جنبشی که در بحران ایجاد شده در بسیاری از موارد نیازمند تقیه است.
به گزارش
روابط عمومی پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی
، نشست «نقش تقیه در جنبشهای اسلامی» امروز یکشنبه ۸ خردادماه با ارائه حجتالاسلام والمسلمین روحالله شریعتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
در ادامه گزیده سخنان وی را میخوانید:
در کشورهای اسلامی و حتی غیراسلامی جنبشهایی ایجاد شده که برخی به نتیجه رسیده و برخی هنوز به نتیجه نرسیدهاند. گروهها یا افرادی این جنبشها را شکل دادهاند که هدف آنها اصلاح وضع موجود و حرکت به سمت وضع مطلوبی است که مطابق با دستورات اسلامی باشد. جنبشهای اسلامی به دو گروه شیعی و غیرشیعی تقسیم میشوند اما در اینجا مذهب را دخالت ندادهایم و آثار تقیه را در همه جنبشهای اسلامی مورد بررسی قرار می دهیم. تقیه هم در شکل گیری جنبشها و هم استمرار فعالیت آنها تا رسیدن به هدف مؤثر است.
اقسام تقیه
درباره جنبش هم باید گفت که حرکتی اصلاح طلبانه، مردمی و سازمانی یافته است که خواهان تغییر وضع موجود و حرکت به سمت وضع مطلوب در ابعاد مختلف فکری، سیاسی، اعتقادی و اجتماعی است که گاهی از روشهای مسالمتآمیز و گاه خشونتآمیز برای رسیدن به هدف استفاده میکند. در تعریف تقیه هم باید گفت که یک قاعده فقهی است که در لغت به معنای بازداشتن، خودنگهداری و همراهی و همکلامی با افراد در آن چیزی است که اعتقاد دارند و ترک آنچه منکر آن هستند برای رسیدن به مصالح بالاتر. امام خمینی(ره) میفرمایند تقیه این است که انسان حکمی را برخلاف واقع بگوید یا عملی را برخلاف شریعت برای حفظ مال یا ناموس خود یا دیگری انجام دهد.
تقیه اقسامی دارد که از منظر نحوه انجام، انگیزه، ذات و احکام به انواعی تقسیم میشود. درباره اهداف تقیه باید گفت سه هدف شامل حفاظت، جذب و نفوذ را میتوان برای آن ذکر کرد. حفاظت به معنای مراقبت از جان، مال، آبرو و هویت شیعه و احکام اسلام است. جذب به معنای جذب همفکران و افرادی است که مسلمان یا پیرو مکتب تشیع هستند تا وحدت و همگرایی شکل بگیرد. سومین هدف، نفوذ در ابعاد داخلی و خارجی است. در این راستا گروهها و جنبشها در اعتقادات خود تقیه میکنند تا به گروههای دیگر نفوذ کنند تا در نهایت منجر به جذب آنها شود.
آثار مثبت و منفی تقیه
درباره گستره تقیه باید گفت که مستندات تقیه عام است و این موضوع اقتضا میکند در هر شرایطی تقیه رعایت شود. امام صادق(ع) فرمودند تقیه در هر شرایطی که آدمی اضطرار پیدا کند توسط خداوند حلال شده است. البته باید دانست که تقیه فقط در برابر مخالف یا دشمنِ اعتقادی نیست بلکه ممکن است مخالف سیاسی را هم شامل شود و فرد به خاطر مصالحی برخی از اعتقادات خود را بیان نکند. مسئله دیگر امکان سنجی کاربرد تقیه در ایجاد یا تداوم جنبشهای اسلامی است. نکته اول در این زمینه اینکه بستر و زمینهای که تقیه در آن شکل میگیرد بستر بحران است که ممکن است به خاطر تخلف دولت از اعتقادات یا میثاق خود باشد. در این شرایط ممکن است دولت، اصول اسلامی را رعایت نکند لذا جنبشی که در بحران ایجاد شد در بسیاری از موارد نیازمند تقیه است.
در بسیاری از موارد، اگر جنبشها تقیه نکنند در نطفه خفه میشوند یا دشمنان اجازه نمیدهند به حرکت خود ادامه دهد. تقیه حرکت را کند میکند اما آن حرکت استمرار دارد همانند تقیهای که در زمان شاه بین مردم رواج داشت و مردم در ظاهر علیه حکومت چیزی نمیگفتند اما اعلامیه پخش میکردند و بعد از مدتی همین تقیهای که کردند باعث شد حرکت به پیش برود. تقیه آثار مثبت و منفی برای جنبشها دارد. اثر منفی این است که جلوی پیشرفت جنبش را میگیرد چون تقیه به خودنگهداری و سکوت دعوت میکند.
امام خمینی در آغاز نهضت خطاب به علما فرمودند وای بر علمای ساکت و نجف و قمِ ساکت، تقیه در اینگونه موارد حرام است. البته اگر تقیه باعث شود جان گروهی که جنبشی را ایجاد کردهاند به خطر بیفتد باید تقیه را شکست همانند مؤمنِ آل فرعون که برای حفاظت از جان حضرت موسی(ع) باید تقیه خود را میشکست. اما تقیه آثار مثبتی هم دارد و از جمله به پیشبرد جنبش کمک میکند و باعث استمرار آن میشود. حضرت امام صادق(ع) فرمودند تقیه همانند سپر مؤمن است. سپر برای کسی است که میخواهد پیش برود.
تقیه تاکتیک است یا استراتژی؟
سؤال دیگری که پیش میآید این است که آیا تقیه تاکتیک است یا استراتژی؟ تقیه در وهله اول تاکتیک است هرچند ممکن است در برخی موارد استراتژی باشد. البته چه تاکتیک و چه استراتژی باشد باید تا آخر به همان شکل باقی بماند و نمیتوان در میانه راه، روش تقیه را تغییر داد. نکته بعدی درباره امکان مبارزه آشکار است. گاهی اوقات مبارزه آشکار ممکن است و در تاریخ اسلام نمونههای زیادی از مبارزه با ظلم به شکل آشکار وجود داشته است که در این شرایط تقیه جایز نیست. نکته دیگر تقیه در اصول اسلام است. گاهی حکومتی علیه توحید فعالیت میکند که در اینگونه موارد نباید تقیه کرد.
مسئله دیگر درباره عدم تأثیر تقیه و ملاحظات سیاسی است. گاهی تقیه کردن یا نکردن تفاوتی ندارد و رویکرد و مواجهه دولت با آن جنبش تغییری نخواهد کرد که در اینجا باید حکم اولیه که همانا مبارزه با ظلم است پیگیری شود و اگر تقیه که حکم ثانوی است پیگیری شود اثر منفی دارد. مسئله دیگر درباره آثار مثبت تقیه در جنبشهاست. اولین نقش مثبت آن مصونیتبخشی است چراکه تقیه از ترس گزندی که ممکن است به برپاکنندگان جنبش برسد صورت میگیرد لذا برای تقیه کنندگان امنیت ایجاد میشود. نقش دیگر همراهی است که در تقیه مداراتی وجود دارد و انعطافپذیری دین را در این مدل از تقیه میبینیم چون به افراد اجازه داده میشود به خاطر مصالح بالاتر و یکپارچگی در جنبش، برخی از اعتقادات خود را بپوشانند. احزاب مختلف ممکن است تفکراتی داشته باشد که با تقیه، دیدگاههای فرعی و حاشیهای کنار رفته و همه یکپارچه میشوند همانند جنبش امام خمینی(ره) که همه گروهها را زیر چتر خود گرد آورد و تبدیل به نهضت و در نهایت یک حکومت شد.
نقش دیگر تقیه، حرکتزایی است. تقیه شعله مشعل فروزان را پائینتر میکشد و کار را آهسته و پیوسته پیش میبرد تا افراد سکون نداشته باشند. به فرموده رهبر معظم انقلاب در دوران مبارزه نهضت اسلامی وقتی تقیه میکردیم معنایش این بود که ضربه شمشیر را بر پیکر دشمن وارد میکردیم اما دشمن نه بلند شدن و نه فرود آمدن آن را نمیدید بلکه فقط درد آن را حس میکرد و مثلاً افراد اعلامیه پخش میکردند که وقتی پخش میشد به کلی آبروی رژیم شاهنشاهی را میبرد. آخرین مورد هم نقش استمراربخشی تقیه است چون وقتی تقیه مقداری از فروزان بودن مشعل را کم کند نهضت استمرار پیدا میکند و در نطفه خفه نمیشود. در مجموع باید گفت که تقیه حکم عقل است و نه تنها در اسلام بلکه در ادیان دیگر هم وجود دارد و اسلام هم آن را امضا کرده و حتی برخی احکام اسلام به خاطر این موضوع تغییر پیدا میکند.
منبع:
خبرگزاری ایکنا
کلمات کليدي
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی- نشست علمی
امتیاز دهی
پاسخ
نام
پست الكترونيک
* فرمت ایمیل ورودی صحیح نمی باشد
وب سایت
* فرمت آدرس ورودی صحیح نمی باشد
متنی که در تصویر می بینید عینا تایپ نمایید
*
نظر
* نظر را وارد نمایید
مطالب مرتبط
پربازدید ترین مطالب
مطالب مرتبط
نشست علمی العراق وتحديات الوجود الامریکی (چالش های حضور آمریکا در عراق )
/ پیوند امنیت با تقوا و عدل در قرآن
سیدمرتضی قائل به تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت است
کرسی ترویجی الگوهای علم سیاست و حکمت متعالیه برگزار شد
نقش فقه سیاسی پویا در بهبود وضعیت عدالت در حوزه های دیگر
پیشبری فقه فعال امام(ره) با ایجاد رشتههای تخصصی فقهی
حفظ امنیت درونی کشور در گرو پرداختن به اخلاق است
سیاست و اخلاق متعالیه جمع قرآن، عرفان و برهان است/ مقاومت برخی در برابر ایجاد رشته اخلاق سیاسی
نشست علمی موانع رشد سیاستگذاری عمومی کارامد در ایران
بدون متن مقدس فلسفه سیاسی ممکن نیست(صوت+متن+فایل)
پربازدید ترین مطالب
[Part_Lang]
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه:
216
Guest (PortalGuest)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي - دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
مجری سایت :
شرکت سیگما