مصاحبه با حجت الاسلام دکتر حسن بوسلیکی؛
گروه تربیت و پروژه های تکمیل شده
مقدمه: یکی از مسائل مبتلابه جوامع امروز، مباحث تربیتی است که خود به زیرشاخه‌های فراوانی تقسیم می‌شود. در این راستا، آرا و نظرات گوناگونی نیز دربارۀ مسائل و مباحث گوناگون تربیتی در جهان مطرح است؛ مباحثی نظیر: اهداف تربیت اخلاقی، روش های تربیت اخلاقی، تمایز اخلاقی از حوزه های دیگر تربیت و ... .
پژوهشکدۀ اخلاق و معنویت، از سه گروهِ اخلاق، تربیت و اسلام و مطالعات معنویت تشکیل شده که هر گروه، مسائل مربوط به حیطۀ خود را واکاوی کرده، با شناسایی جا‌های خالی پژوهش در این حوزه‌ها، به پژوهش و حل مسائل در این زمینه‌ها می‌پردازند.
مصاحبۀ زیر حاصل گفت‌وگو با مدیر گروه تربیت، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن بوسلیکی دربارۀ فعالیت‌های این گروه است:
*** لطفاً اهداف کلی گروه تربیت را به طور مختصر بیان کنید.
اگر بخواهیم در یک نگاه کلی اهداف و رویکردهای گروه تربیت را بیان کنیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- بازخوانی انتقادی نظریات رشد اخلاقی در روانشناسی غربی در راستای اسلامی‌سازی علوم انسانی و استخراج نظریه اسلامی رشد اخلاقی؛
- بازخوانی انتقادی نظریات تربیت اخلاقی در راستای اسلامی‌سازی علوم انسانی و تدوین نظریه اسلامی تربیت اخلاقی در راستای توانمندسازی علم تربیت اخلاقی اسلامی به منظور حل مسائل اخلاقی جامعه ایران معاصر؛
- استخراج نظام مسائل نظری و چالش‌ها و معضلات عینی ایران معاصر در حوزۀ تربیت اخلاقی؛
- افزایش دانش عمومی شهروندان در زمینۀ رشد و تربیت اخلاقی از طریق فعالیت‌های ترویجی و رسانه‌ای؛
- پایش وضعیت تربیت در جامعۀ ایران معاصر به منظور شناسایی چالش‌های عینی و نیز سنجش کارآمدی یافته‌های نظری در حوزۀ تربیت.
*** تا کنون چه تعداد پروژه یا اثر در حوزۀ تربیت به بهره‌برداری رسیده است؟
البته باید به این نکته اشاره کرد که فعالیت در حوزۀ تربیت و مباحث تربیتی، بسیار گسترده و شناسایی آسیب‌ها و تحقیق دربارۀ این حوزه و رفع معضلات آن، نیازمند زمان، بودجه، پژوهشگر و ... است؛ درعین‌حال، گروه تربیتِ پژوهشکده اخلاق و معنویت، تا کنون آثاری را با بهره‌گیری از اساتید و برخی از اعضای هیئت علمی پژوهشگاه، خلق و منتشر کرده که عبارتند از: تربیت توحیدی؛ راهنمای رشد اخلاقی؛ نقش مربی در تربیت اخلاقی- معنوی؛ تأثیر ایمان بر اخلاق با تأکید بر اخلاق فضیلت؛ درآمدی بر مبانی و روش‌های روان‌شناختی ـ تربیتی عفاف و حجاب؛ و گزارش نظریه‌های کلاسیک شناختی- تحولی در رشد اخلاقی.
*** در حال حاضر چه پروژه‌هایی در این گروه در حال اجراست؟
گروه تربیت در حال حاضر مشغول انجام 17 عنوان فعالیت پژوهشی با موضوعات متنوع است که برخی از آن‌ها تحت عنوان پروژه‌های اتمام یافته تلقی می‌شوند و به زودی پس از تصویب در شورای پژوهشی، به چاپ سپرده خواهند شد.
*** لطفا اگر ممکن است، درباره میزان پیشرفت این پروژه‌ها توضیح بفرمایید.
برخی از این فعالیت‌های هفده‌گانه تا نیمۀ راه پیش رفته‌اند که تحت عنوان فعالیت‌های جاری از آن یاد می‌کنیم و برخی هم در واقع تمام شده و در مرحلۀ ارزیابی هستند. فعالیت‌های جاری این گروه عبارتند از:
- روانشناسی تحول اخلاقی: تحلیل و نقد سه نظریه معاصر در رشد اخلاقی؛
- نقد و بررسی نظریات رشد اخلاقی سکولار از منظر مبانی و آموزه‌های اسلامی؛
- تبیین ضعف اخلاقی با تأکید بر آموزه‌های اخلاقی قرآن کریم؛
- زمینه‌ها و علل شکل‌گیری درک شهروندان از مفهوم و معیار عدالت کیفری؛
- فلسفۀ علم تربیت اخلاقی از دیدگاه اسلامی (مجموعه مصاحبه‌ها)؛
- واکاوی تأثیر متن درسی و برنامۀ درسی بر معرفت دینی در آموزش و پرورش؛
- نقد و بررسی نظریات تربیت اخلاقی؛
*** و پروژه‌های اتمام‌یافته کدام‌هاست؟
پروژه‌های اتمام‌یافته نیز عبارتند از:
- مطالعه همبستگی سبک‌های فرزندپروری با عوامل اختلاف‌زای زناشویی؛
- تأثیر سیاست‌های کلان آموزش و پرورش در رشد معرفت دینی معلمان و دانش‌آموزان؛
- عوامل و سازوکارهای رشد صداقت فرزندان با تأکید بر تعامل خانواده و رسانه؛
- مأخذشناسي تفصیلی از منابع اسلامي و غربي در حوزۀ عوامل و بسترهای روان‌شناختی و جامعه‌شناختی دروغ‌گويي و راهکارهای مواجهه با دروغ و گسترش صداقت؛
- معرفي مداخلات مربوط به غني‌سازي روابط زوجين و پیشگیری از طلاق؛
- مرور پژوهش‌هاي روانشناختي طلاق و راهکارهای مواجهه با آن؛
- گزارش مروری آثار مکتوب تربیت جنسی؛
- معیارهای همسرگزینی در اسلام.
همان‌طور که اشاره شد، این پروژه‌ها اتمام یافته و در مرحلۀ ارزیابی هستند و به زودی پس از اعمال ارزیابی‌ها و تصویب در شورای پژوهشی، به چاپ سپرده می‌شوند و در دسترس علاقه‌مندان مباحث تربیتی قرار خواهند گرفت.
منبع:
اخبار پژوهشکده اخلاق و معنویت
اخبار پژوهشکده اخلاق و معنویت, حجت الاسلام و المسلمین دکتربوسلیکی-مصاحبه
|