به گزارشروابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، به نقل از اداره مرکز همکاری های علمی و بین الملل با توجه به بار معنایی پیشرفت که با توسعه متفاوت است، ایازی هدف اصلی نظریه را بیان مختصاتی ویژه برای تفکر و موانع آن در مسیر الگوی پیشرفت بیان کرد و به بیان نکات اصلاح شده در طرح نامه پرداخت.
وی منظور از نظریه زمینه ای را گردآوری داده ها به منظور کشف و استخراج نظریه بر اساس بنیان های تفسیری- برساختی دانسته و تاکید کرد در این مسیر مجموعه مقوله های پرورده به صورت منظم با جمله های بیان کنندة ارتباط به یکدیگر متصل شده اند تا چارچوب نظری ای را شکل دهند که پدیده های اجتماعی،روانشناختی و.... را توضیح دهد. همین که مفهوم ها با جمله های بیان کنندة ارتباط در قالب یک چارچوب توضیحی به هم مربوط شوند، یافته های پژوهش از مرحلة نظم مفهومی فراتر می روند و به نظریه تبدیل می شوند. ایشان یادآوری کردند که به دلیل جایگیری این نوع نظریه پردازی در پژوهش های کیفی، تعمیم آن تحلیلی است به خلاف تعمیم در پژوهش کمّی که آماری است.
ایازی در ادامه به تشریح مختصات هر یک از موانع پرداخت. وی پس از توضیح پیرامون کلیت روش تحقیق ، به چگونگی بهره مندی از آن در فرایند این نظریه اشاره کرد، توجه به مؤلفه تفکر در فرایند پیشرفت بر اساس آموزه های قرآن به عنوان سند مکتوب در دین اسلام ، محور اساسی این طرح نامه بوده و در این مسیر به موانعی که می تواند تفکر را مختل کند ، توجه شده است . چگونگی بهره مندی از روش در فرایند تحقیق حاضر بدین صورت انجام شده است که ابتدا آیاتی که در خصوص عوامل، شرایط، زمینه ها، پیامد و آثار، آسیب شناسی و..... پیشرفت مطالبی ارائه کرده اند شناسایی شد. در این مرحله، با توجه به مفهوم ظاهری این دسته از آیات، عملیات کدگذاری باز درباره ی ان ها انجام شد. بدین معنا که کدی متناسب با سیاق آیه به آن داده ام. در ادامه چنانچه سیاق ظاهری پذیرنده کد نباشد، یعنی مفهوم ظاهری دلالت روشن و واضحی از آن استنباط نشود، به آن دسته از تفاسیری که در بیان معنوی مفاهیم آیه دلالت روشن تری می کند مراجعه کرده و کد انتسابی را بر اساس آن گزاره تفسیری ارائه شده است.درسطح دوم کد بندی باز، دسته بندی مفاهیم نسبتا یکسان آیاتی است که می تواند در یک مقوله عام تری قرار گیرد و از شمول بیشتری برخوردار باشد. در مرحله بعد با توجه به کد گذاری مرحله پیشین، کد گذاری محوری بدین صورت صورت انجام شده است که کدهای مرحلة پیشین با هم در ارتباط گذاشته می شود و با نگاهی ساختاری به آن می نگریم. هدف از این مرحله از کدبندی، باز گرداندن نظم و انسجام به داده های کدبندی شده، دسته بندی، ترکیب و سازماندهی میزان زیادی از داده ها و باز جمع کردن آن ها به شیوه های جدید است. در مرحله پایانی کدگذاری که از آن با عنوان گزینشی تعبیر می شود ، محقق در صدد است از رهیافت کدگذاری دو مرحله ی پیشین به یک انسجام فکری برسد تا زمینه تدوین نظریه را فراهم آورد، لذا ناگزیر باید به زدایش و پالایش دست زند که نتیجه ی آن یکپارچه سازی و وصول به نظریه باشد.
ناقدان محترم هریک با عنایت به اصلاحات انجام گرفته نقد های خود را به شرح ذیل بیان کردند:
دکتر شاه نظری چند پرسش مطرح کرد اول:تبیین چگونگی اختلال موانع تفکر؛ دوم: بسیاری از موانع از منبع قرآنی است و مؤلفه های آن جنبه انسانی دارد تا فرهنگی، پس اختصاص به مسلمین ندارد؛ سوم : اختلال و موانع تفکر پیشرفت چه نوع تفکر و پیشرفتی؟ آیا هرنوع پیشرفتی را شامل می شود.
دکتر خوش منش همچنان اشکالات جلسه قبل را پابرجا دانست وتاکید کرد اگر موانع پیشرفت که در اینجا آمده است برداشته شود و موانع دیگری گذاشته شود همین مولفه ها می آید.
دکتر داوری اظهار داشت در این طرح یک طرف قرآن و یک طرف روش قرار می گیرد که با هم مخالف هستند. متخصصان علوم قرآنی این روش را نمی فهمند. غلبه کار شما باید پیشرفت اسلامی باشد حال آن که برعکس شد.در هیچ کجای قرآن آیه پیشرفت نداریم.در این روش که تحلیل مضمون است، آیات را بررسی می کنید، شبکه مضامین درست کردید ولی در هیچ کجای آن پیشرفت نیست. تئوری زمینه ای اجرا شد ولی تحلیل مضمون ناقص اجرا شد.
آقای الهی نژادتاکید داشتند که نظریه نیازمند دلیل و برهان است . این نظریه چه تغییری در پاردایم علمی ایجاد می کند.آیا استقراء تام صورت گرفته است. بهتر نبود یک تفسیر مبنای کار قرار می گرفت. به نظر می رسد که موضوع عام است و نمی نواند به نتیجه خاص برسد.تمایز روش ها بیان نشده است.
پس از نقد ناقدان اساتید داور چند ابهام را مطرح کردند:
دکتر مؤدب اظهار داشت در بخش قرآنی طرح نامه،کار بیشتری نیاز دارید. نمونه های ذکر شده در طرح نامه سوالات زیادی را به ذهن متبادر می کند. منهج و روش تفسیری شما چگونه است. اشکال ناقدان پاسخ گفته نشده است.در نوع استفاده از قرآن نیاز به مبنای دقیق تر دارید.
دکتر الویری به معنای نظریه توجه کردند و اظهار داشتند که در اینجا سوالاتی مطرح است. فرایند اجرا چگونه است. تناسب خروجی و هدف بحث چگونه است. نظریه داده بنیاد پایان کار است طرح شما آغاز کار است. موانع تفکر را گفتید آیا قالبی دارید که پدیده های اجتماعی را تحلیل کنید.نظریه شما پشتوانه نظری ندارد.
دکتر ایازی در ادامه به برخی از پرسش ها پاسخ دادند و اعضای محترم شورای داوران برای رای گیری نهایی وارد شور شدند.