به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در ابتدای این نشست لک زایی گفت: علامه نائینی فقیهی بود که احساس کرد باید به سوالات مردم خودش پاسخ دهد. مسئله ایشان از این‌جا شروع شد که غربی‌ها پیشرفت کرده‌اند ولی ما پسرفت کرده‌ایم.علامه به این سؤال و مسئله چنین جواب می‌دهد که غربی‌ها در جنگ‌های صلیبی، سیاست مدن را از ما یاد گرفتند ولی ما آن سیاست را فراموش کردیم. غربی‌ها در درون خودشان از استبداد فاصله گرفتند و به حکومت شورایی (دولت مشروطه) رسیدند و به آزادی و مساوات دست یافتند.
پس موتور پیشرفت یا پسرفت یک جامعه ، دولت است که دو نوع می باشد که شامل دولت تملیکیه یا موتور پسرفت جامعه و دولت ولایتیه یا موتور پیشرفت جامعه است.
وی در ادامه افزود: دولت، اصلی‌ترین رکن یک جامعه است چون وظیفه پرداختن به امور نوعیه را دارد (نه خصوصی) منتهی دولت تملیکیه اصلا به امور نوعیه نمی‌پردازد و نگاهش به مردم به‌مثابه بردگان است. لک زائی همچنین تصریح کرد دو رکن اساسی دولت را آزادی و مساوات تشکیل می دهد.
اما در نظر میرزای نائینی، علت این‌که ما در قرون اولیه پیشرفت کرده‌ایم چون دولت ولایتیه (با ولایت خود معصوم) داشتیم و اگر جایی هم از ریل خارج می‌شد، با قیام مردم مواجه می‌گشت. پس علت پیشرفت ما در صدر اسلام دو چیز یعنی توحید (ملازم با آزادگی) و عدالت (ملازم با مساوات) بود.
بعداً جهان اسلام دچار انحطاط شد و به‌جای توحید، بردگی و به‌جای عدالت، تبعیض آمد.
آیت‌الله نائینی مساوات را به سه قسم ترسیم کرده است:
1. مساوات در حقوق: یعنی همه از حقوق یکسان و مساوی برخوردار هستند.
2. مساوات در احکام و قوانین: یعنی قانون برای همه مردم یکسان است و عموم مردم اعم از حاکم و مردم عادی در مقابل قانون مساوی هستند.
3. مساوات در مجازات: یعنی همه مردم یک کشور (چه حاکم چه مردم) در برابر مجازات و قانون قضائی مساوی هستند.
وی در پایان گفت: مساوات از نظر میرزای نائینی، اساس سعادت امت است یعنی هیچ تفاوتی بین مردم و والیان وجود ندارد.تمام غرض عدالت و مساوات اینست که کسانی که به قدرت می‌رسند، از قدرت به نفع اقوام، آشنایان، بستگان خودشان سوءاستفاده نکنند.