دیپنا: شماره سی و سوم فصلنامه علمی ـ پژوهشی شیعه شناسی به همت مؤسسه شیعه شناسی منتشر شد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دین پژوهی ایران به نقل از خبرگزاری رسا، شیعه شناسی فصلنامه‌ای است علمی ـ پژوهشی که به منظور ارائه متمرکز تحقیقات انجام شده در عرصه‌های گوناگون شیعه پژوهشی (الهیات، تاریخ و جامعه شناسی شیعیان جهان) و ارتقای آگاهی‌های علمی جوامع و گروه‌های شیعی از سوی مؤسسه شیعه شناسی منتشر می‌شود.

در این شماره می خوانید: «تجلی فرهنگ انتظار در قیام‌های دو قرن اول هجری در ایران»، «آزاد اندیشی در حوزه‌های علمیه شیعی؛ شخصی یا نهادین»، «بررسی نقش حسینیه اعظم زنجان در ترویج دینداری این شهر»، «کهن ترین اثر شیعی در شرح دعای سمات و مؤلف آن»، «اعتبار رأی اکثریت از منظر فقه القرآن شیعه»، «نقش حزب الدعوة الاسلامیه در گفتمان مقاومت جنبش شیعی عراق» و «التباس فضل بن شاذان شیعی و سنی از قرن سوم هجری».

تجلی فرهنگ انتظار در قیام های دو قرن اول هجری در ایران

این مقاله قیام های دو قرن اول هجری را که با رویکرد فلسفه انتظار و به نام امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) صورت گرفته و در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران تأثیر گذار بوده است، در سه گروه: قیام هایی با توسل به اندیشه موعود گرایی شیعه به نام مهدی، قیام های مسلمانان علیه خلافت اموی و عباسی به نام الرضا من آل محمد صلی الله علیه و آله و قیام های ایرانیان بر اساس افکار مذهبی التقاطی ـ اسلام و باورهای پیش از اسلام ـ مورد بررسی قرار می دهد.

آزاد اندیشی درحوزه های علمیه شیعی؛ شخصی یا نهادین؟

اگرچه مسئله آزاد اندیشی از دیر باز در آموزه های دینی مورد تأکید و توجه بوده است. اما همواره با دشواری هایی روبرو بوده است. اینکه چگونه این مشکل درنهاد روحانیت شیعه و حوزه های علمیه پا گرفت و چرا بسیاری از عالمان آزاد اندیش با دشواری مواجه شدند، موضوع این مقاله است.

بررسی نقش حسینیه اعظم زنجان در ترویج دینداری این شهر

دسته روی مهم شهر زنجان، در روز هشتم محرم، با عنوان (یوم العباس) به صورت یکپارچه، متشکل از یک دسته عظیم که از ادغام ده ها دسته کوچک محلی در یکدیگر، پدید آمده، انجام می شود. این مقاله در ابتدا، این مراسم سوگورای جمعی مهم کشوری را به شیوه مردم نگارانه شرح و توصیف می کند و سپس زوایای مختلف کارکردهای اجتماعی این آئین عزاداری را در جهت ارتقاء همبستگی دینی مردم این استان و نیز تقلیل آسیب های اجتماعی آن جامعه در ایام سوگواری مذکور، با استناد به مشاهدات و تجربیات و شنیده های معتبر تحلیل و تفسیر می کند.

کهن ترین اثر شیعی در شرح دعای سمات و مؤلف آن

شیخ ابراهیم کفعمی، محدث برجسته امامی در سده نهم و دهم هجری، اثر کمتر شناخته شده ای به نام صفوة الصفات فی شرح دعاء السمات دارد که قدیمی ترین شرح دعای سمات است. این کتاب به رغم جایگاه و اهمیتش، هنوز نسخه ای خطی است. این مقاله ابتدا به شرح حال و معرفی آثار کفعمی می پردازد؛ سپس این اثر مهم را بررسی و واکاوی می کند و به مباحث مهمی همچون منبع شناسی و روش شناسی کفعمی در این کتاب می پردازد.

اعتبار رأی اکثریت از منظر فقه القرآن شیعه

در نظام مردم سالاری دینی که بر پایه و اساسی متفاوت بنیان نهاده شده ا ست و خداوند متعال در کانون و مرکزیت امور قرار دارد، باید این موضوع اعتبار رأی اکثریت از منظر فقه القرآن و فقه الحدیث واکاوی شود. پاسخ این موضوع در این نوشتار از منظر فقه القرآن و با تأکید بر دیدگاه های مفسران شیعه مورد بررسی قرار می گیرد. دیدگاه برگزیده در این باره آن است که نظریه اکثریت اغلب جنبه اعلامی داشته، وتصمیم گیری نهایی به جز در موارد خاص، با حکم اسلامی منصوب از طرف خداوند است.

نقش حزب الدعوة الاسلامیه در گفتمان مقاومت جنبش شیعی عراق

در این مجال، گفتمان اسلام گرای جنبش شیعی عراق و حرکت اجتماعی ـ سیاسی مبتنی بر آن، در سه دوره کلان گفتمانی بررسی می شود: در دوره اول، ایده جهان شمولی و مبارزه با گفتمان مارکسیستی و ناسیونالیستی. در دوره دوم، ایده محلی و در دوره سوم، رادیکالیزه شدن، معنای ثابت گفتمان هستند.

التباس فضل بن شاذان شیعی و سنی از قرن سوم هجری

فضل بن شاذان نیشابوری، متکلمی شیعی و فضل بن شاذان رازی، دانشمندی سنی است. اشتراک در نام معاصر بودن و همسانی عناوین برخی تألیفاتشان، سبب شده از زمان ابن ندیم بغدادی (م380ق) به بعد، التباسی پدید آید و نام یکی با دیگری اشتباه گرفته شود. 
در این مقاله به ایجاز، به تسلسل تاریخی خلط و مصادیق آن اشاره شده ، برای تمایز آن دو شخصیت، از راهکارهایی همانند بازشناسی کنیه، جد، استادان، شاگرادان، تخصص و تصنیفات هر یک ، استفاده شده است.

شماره سی و سوم فصلنامه علمی ـ پژوهشی شیعه شناسی به صاحب امتیازی مؤسسه شیعه شناسی و مدیر مسؤولی محمد تقی‌زاده داوری در 235 صفحه با قیمت 1500 تومان منتشر شده است.