اعضای هیات علمی
شبکه های اجتماعی
ایتا
کانال رسمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان)
کتابخانه دیجیتالی دفتر تبلیغات اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهمالسلام
همکاریهای علمی و بینالمللی
پژوهشکده فلسفه و کلام
همایش جاودانگی نفس در اسلام و مسیحیت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال مدیریت دانش)
ایتا
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال پژوهشیار ویژه اعضای هیأت علمی و محققین)
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
همایش ملی بررسی آرای تفسیری علامه محمدهادی معرفت
پژوهشکده تاریخ و سیره
سایت دانشنامه اهل بیت (ع)
اینستاگرام
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان
)
دسترسی سریع
درباره پژوهشگاه
معرفی پژوهشگاه
پژوهشکدهها و مراکز
گروههای پژوهشی
هیأت علمی
ساختار و بخشها
جوایز و افتخارات
آثار و محصولات
کتب
نشریات
محصولات نرمافزاری
فروشگاه الکترونیک پژوهشگاه
امور هیأتعلمی
فهرست هیأتعلمی
فهرست محققین رسمی
پست الکترونیک هیأت علمی
پژوهشکدهها
تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
علوم و اندیشه سیاسی
فقه و حقوق
فلسفه و کلام
مهدویت و آیندهپژوهی
فرهنگ و معارف قرآن
اسلام تمدنی
مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
الهیات و خانواده
اخلاق و معنویت
مطالعات تمدنی و اجتماعی
مراکز
احیای آثار اسلامی
همکاری های علمی و بین الملل
ادارات
فناوری اطلاعات
کتابخانهها و پایگاهها
نشر دیجیتال پژوهان
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه های پژوهشگاه
کتابخانه دیجیتال پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات اسلامی
مطالعات عدالت اجتماعی
ویکی علوم اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهم السلام
پرتال نشریات
کتابخانه پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (انگلیسی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (عربی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (اردو)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( ترکی استامبولی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( فرانسوی)
لینکهای پژوهشی
پایگاه مجلات تخصصی
انجمنهای علمی پژوهشی
نشریات علمی معتبر وزارت علوم
پایگاههای آموزش عالی
اخبار پژوهشگاه
اخبار و اطلاعیهها
همایشها
گزارشهای تصویری
یادداشتها و مقالات
گفتگوهای علمی
ارتباط با ما
ارتباط با حوزه ریاست و روابط عمومی
ارتباط با رئیس پژوهشگاه
ارتباط با روابط عمومی
ارتباط با امور هیأت علمی
درخواست همکاری علمی پژوهشی
درخواست رزرو سالن همایشها
دفتر تلفن پژوهشگاه
خدمات فناوری اطلاعات
اتوماسیون اداری مالی
پست الکترونیک کارمندان
چند رسانه ای
تلویزیون پژوهش
رادیو پژوهش
صفحه اختصاصی آپارات
جوایز و افتخارات
شبهجنبشهای معنوی؛ درآمدی بر پیشگیری و رهاسازی
کتاب «مسئولیت کیفری رانندگان وسایل نقلیه» به عنوان اثر «شایسته تقدیر» شناخته شد
برگزیده حوزه مطالعات تمدنی-دکتر رسول نوروزی
برگزیده حوزه مطالعات تمدنی-دکتر حبیب الله بابایی
انتخاب دو اثر پژوهشگاه در جشنواره بین المللی فارابی
کسب لوح تقدیر کتاب مهدویت و سیاست های فرهنگی ترویج آن در جمهوری اسلامی
بيشتر
EN
| AR
| FA
معرفی پژوهشگاه
درباره پژوهشگاه
پژوهشگاه در یک نگاه
هیأت امنا
ساختار سازمانی
بیوگرافی رئیس فعلی پژوهشگاه
روسای پیشین پژوهشگاه
اعضای هیأت علمی
حوزه ریاست
حوزه ریاست و روابط عمومی
مرکز همکاری های علمی و بین المللی
اداره امور هیأت علمی
هیأت اجرایی جذب
گروه برنامهریزی و بودجه
اداره حراست
اداره نشر
اداره فناوری اطلاعات
معاونت پژوهشی
معرفی معاونت پژوهشی
معرفی معاون پژوهشی
اداره کتابخانهها و اسناد
گروه برنامهریزی، نظارت و ارزیابی پژوهشی
اداره نشریات
معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاون منابع انسانی و پشتیبانی
اداره منابع انسانی
اداره امور پشتیبانی
اداره امور مالی
| پژوهشکده ها و مراکز
پژوهشکده ها
پژوهشکده فلسفه و کلام
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
پژوهشکده مدیریت اطلاعات ومدارک اسلامی
پژوهشکده اخلاق و معنویت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع)
پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشکده فقه و حقوق
مراکز
مرکز احیای آثار اسلامی
مرکز همکاری های علمی و بین الملل
| گروه های علمی
گروه های علمی
سازماندهی اطلاعات و مدارک
اشاعه اطلاعات و دانش
الهیات تطبیقی
اخلاق اجتماعی
مطالعات خانواده
کتاب شناسی و نسخه شناسی
تصحیح و احیای آثار اسلامی
مطالعات تمدنی
مطالعات فرهنگی اجتماعی
مطالعات عدالت اجتماعی
مسائل فقهی و حقوقی
فقه کاربردی
حکمت و کلام جدید
قرآن و مطالعات اجتماعی
هنر و تمدن اسلامی
فلسفه سیاسی
فقه سیاسی
علوم سیاسی
تدوین سازمان های دانش
جریان شناسی مهدویت
آینده پژوهی دین و دینداری
فلسفه
کلام
فلسفه اخلاق
اخلاق
تربیت
اسلام و مطالعات معنویت
فلسفه فقه و حقوق
دانش های وابسته به فقه
دائره المعارف های قرآنی
فرهنگ نامه های قرآنی
تفسیر قرآنی
علوم قرآنی
مطالعات تطبیقی
تاریخ تشیع
سیره اهل بیت(ع)
فرهنگ و تمدن اسلامی
دانشنامه اهل بیت(ع)
مهدویت پژوهی
| آثار و محصولات
فهرست آثار
فهرست آثار
فهرست آثار برگزیده
معرفی مجلات
خرید آثار
نشر دیجیتال پژوهشگاه
پرتال نشریات
فروشگاه نشر پژوهشگاه
فروشگاه اصلی و نمایندگی های فروش
پایگاه های وب
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات
دانشنامه اهل بیت(ع)
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
| طرح های پژوهشی
طرح های پژوهشی
طرح های در دست انجام
طرح های انجام شده
موسوعه ها
موسوعه علامه شرف الدین
موسوعه علامه بلاغی
موسوعه شهید اول
موسوعه شهید ثانی
بیشتر
کلان پروژه ها
دائره المعارف قرآن کریم
دانشنامه اهل بیت (ع)
سیاست متعالیه
اندیشه سیاسی شیعه
نفس و بدن
بیشتر
فرهنگ نامه
بیشتر
اصطلاحنامه ها
بیشتر
| قطب های فکری فرهنگی
قطب بنیادهای نظری و
نظام متقن علوم اسلامی و انسانی
معرفی
میز اسلامی سازی علوم انسانی
میز توسعه و توانمند سازی علوم اسلامی
میز آموزش و پرورش
قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با
جریانها و فرق انحرافی
معرفی
میز توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن
میز توسعه و تعمیق باور دینی
میز وهابیت
کارگروه مقابله با فرق انحرافی
قطب نظام سیاسی و اجتماعی
اسلام و ایران
معرفی
میز نظام سیاسی جمهوری اسلامی
میز مسائل اجتماعی اسلام و ایران
میز تمدن اسلامی
قطب اخلاق، خانواده
و سبک زندگی
معرفی
میز تحکیم نظام خانواده
میز سبک زندگی اسلامی
میز اخلاق
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
>
ویدئو ها
ویدئو ها
حجتالاسلام مهدی شجریان پاسخ داد؛
شرط مرد بودن برای مرجع تقلید شدن از کجا آمده است؟
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: برخی فقها میگویند شرط ذکور بودن برای مرجع تقلید شدن، هیچ دلیلی ندارد غیر از ادعایِ اجماعِ شهید ثانی. کسی هم نتوانسته با این ادعایِ اجماع مخالفت کند در حالیکه برخی افراد گفتهاند ادلهای همانند سیره عقلا و برخی نصوص میتواند به ما ثابت کند که زن هم میتواند مرجع تقلید باشد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به نقل از خبرگزاری ایکنا، نشست «
نقد و بررسی جایگاه اجماع و شهرت در فتاوای فقهی با تأکید بر عدالت جنسیتی
» امروز دوشنبه ۱۸ دیماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
حجتالاسلام والمسلمین مهدی شجریان
؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این نشست سخنرانی کرد و گفت: مقصود بنده از اجماع و شهرت در اینجا، اصطلاح خاصی از اجماع نیست چون نقطه نظرات مختلفی درباره آن در میان اصولیون وجود دارد. منظور از اجماع، ادعای اتفاق نظر درباره یک حکم فقهی و منظور از شهرت، رواج یک حکم فقهی در میان اکثریت یا جمع کثیر است. فقها در استفاده از کلمه اجماع، سهلگیر هستند؛ مثلا شهید ثانی از شیخ طوسی ۳۶ مورد ادعای اجماع نقل میکند که در مواضع دیگر، شیخ با آنها مخالفت کرده است، علت این است که ادعای اجماع به سهولت شکل میگیرد.
لزوم عبور از اجماع و شهرت
وی افزود: اکثریت مسائل مربوط به زنان یعنی احکام مربوط به تمایز بین زن و مرد، مشهور هستند و در بسیاری از آنها ادعای اجماع وجود دارد و اگر این ادعا، مانع بازاندیشی فقهی باشد و مجتهد در مواجه با اجماع و شهرت، تلاش علمی مستقلی انجام ندهد طبیعتا هیچ تغییری در این احکام رخ نخواهد داد. قطعاً پویایی فقه ما در عین پایایی، مبتنی بر این است که اجتهاد، مستمر و مطابق با موازین خاص خود باشد و ما به فهم گذشتگان خودمان بسنده نکنیم چون اگر در این دام بیفتیم عملاً پویایی فقه ما از بین میرود.
حجتالاسلام شجریان بیان کرد: در مسئله زنان، مطالبات زیاد است و امروزه بسیاری از احکام تمایز، موضوع و مسئله جامعه ما هستند و اگر فقیه بخواهد با ادعای اجماع و شهرت فعالیت کند در اینجا فقهِ او نمیتواند پاسخگوی نیازهای روز باشد و یکی از موانع، همین اجماعات است. رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود در مورد پیشرفتهای اجتماعی، به تونایی افراد تأکید کرد نه جنسیت؛ در حالیکه اگر به حکم فقهای سنتی نگاه کنیم اجماع و شهرت، مانع حضور اجتماعی زنان است. مثلا سؤال این است که علت شرط ذکور بودن برای مرجع تقلید شدن چیست؟ برخی از فقها میگویند این امر هیچ دلیلی ندارد غیر از ادعایِ اجماع شهید ثانی. کسی هم نتوانسته با این ادعای اجماع مخالفت کند. در حالیکه برخی افراد گفتهاند ادلهای همانند سیره عقلا و برخی نصوص میتواند به ما ثابت کند که زن هم میتواند مرجع تقلید باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: در یک تقسیمبندی میتوانیم بگوئیم مسائل زنان، دو دسته هستند که در مورد برخی از آنها شهرت و اجماعی وجود دارد که در راستای ادله است اما در برخی مسائل، ادله به یک سمت و شهرت و اجماع به سمت دیگر میروند و نکتهای که به صورت خاص به آن میپردازم این است که برخی از فقها در این موارد به جای اینکه جانب ادله را بگیرند جانب شهرت و اجماع را گرفتهاند. این روند به هیچ وجه قابل دفاع نیست و در تعارض بین ادله و اجماع، باید سراغ مفاد ادله برویم و از اجماع و شهرت عبور کنیم.
نامعتبر بودن اجماع به لحاظ اصولی
وی گفت: برای اثبات این حرفم چند نکته بیان میکنم. نقد اولم اینکه اجماع به لحاظ اصول فقه، نامعتبر است. بزرگان اصولی ما در اعتبار اجماع، خدشههای جدی داشتهاند که از جمله آنها مرحوم شیخ انصاری در «رسائل» است. باید دانست مبنای حجیت اجماع، کاشفیت از حکم معصوم است. حال باید ببینیم آیا این کاشفیت وجود دارد یا خیر؟ برای این هدف روشهایی به کار رفته است اما همه روشها قابل مناقشه هستند و در هیچ کدام از آنها، قول معصوم قابلِ کشف نیست. از سوی دیگر فقیهی که در مقامِ تحصیلِ اجماع است ممکن است بسیار سخت برای وی قطعیت حاصل شود چراکه احتمال دارد روندی که باعث شده فقهای پیشین به اجماع برسند را قبول نداشته باشد.
حجتالاسلام شجریان تأکید کرد: نقد دیگرم این است که وقتی اجماع در دانش اصول تبدیل به لاحجت شد، این عدم حجیت باید به دانش فقه هم راه پیدا کند چراکه اگر قرار باشد به نتیجهای برسیم و آن را در فقه به کار نگیریم به لحاظ روششناسی قابل دفاع نیست اما میبینیم که این رویه در میان برخی از فقها وجود داشته است و نمونه بارز آن شیخ انصاری است که در «رسائل» ناقد جدی اجماع است و در «مکاسب» از اجماع و شهرت به شدت بهره میبرد. نقد دیگر در مورد احتیاط است. بسیاری از فقهای ما که با اجماع و شهرت مخالفت نکردهاند عدم مخالفت آنها از باب احتیاط بوده است چون از این کار ترس داشتند زیرا بار شریعت مردم بر دوش فقهاست و وقتی فقیه میخواهد حکمی صادر کند این بار را از دوش دیگران برداشته و بر دوش خودش میگذارد بنابراین برای اینکه این بار برداشته نشود جانب احتیاط را رعایت کرده و اجازه میدهند بر دوش همان فردِ مشهور بماند. اما معتقدم نباید از خطا کردن ترسید چون خطای روشمند، خلاف احتیاط نیست.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: نقد چهارمم که به حوزه مسائل زنان اختصاص دارد این است که بسیاری از فتاوای فقهای ما در مسائل زنان مبتنی بر مبانی انسانشناسانه و مبانی زنشناسانه آنها شکل گرفته است؛ مثلا علامه حلی در بحث نماز میت، این سوال را مطرح میکند که آیا کسی که نماز میت میخواند میتواند زن باشد یا خیر؟ وی میگوید حتما باید مرد نماز میت را بخواند. اما نصی در این مورد وجود ندارد. وی دو علت برای دیدگاه خود بیان میکند؛ اول اینکه چون دعای مردان زودتر اجابت شده و دوم اینکه اگر زنی نماز بر میت بخواند این اهانت به میت است. این نشانه نگاهی خاص به زن است که در فقه ما سرریز شده است بنابراین بر فقیهِ معاصر ما واجب است در مورد این احکام و مدارک تأمل کند.
لزوم توجه به مبانی اجماع
همچنین
حجتالاسلام والمسلمین سیداحسان رفیعی علوی
؛ عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم، در این نشست گفت: به نظرم باید به چند نکته توجه میشد اول اینکه همین موارد درباره اجماع را شیخ انصاری و شیخ مفید هم میدانستند اما آیا انسانهایی ترسو یا ضد زن بودهاند یا از خوشاخلاقترین افراد جامعه بودهاند و بنابر تأملات فقهی خود چنین نکاتی بیان کردهاند. همچنین باید مشخص شود که این اجماع از کجا شکل گرفته سپس سراغ خوب یا بد بودن آن رفت. از سوی دیگر در مورد همه مسائل از جمله حجاب و ... اجماع کاملی وجود ندارد بنابراین باید به آرای مخالف هم در مقاله توجه میشد.
وی افزود: نکته دیگر اینکه در بحث اجماع، مبنا مهم است چون مبنای شیخ انصاری، شیخ مفید، حضرت امام و ... متفاوت است که باید به این نکات هم توجه میشد و هر ایرادی را به همان فقیه بگیریم. بنابراین به نظرم، مقاله از نظرِ روشی آسیبهایی دارد از جمله اینکه در مطالعه فقهی ما بر روی مسئله اجماع، باید نوع استخدامِ دلیل توسط هر فقیه مشخص میشد که چنین کاری صورت نگرفته است.
نقش رویکرد فقها در استنباط احکام
همچنین
سعید محجوب
؛ عضو هیئت علمی دانشگاه قم، در این نشست گفت: ثقل مطلب در عنوان نشست، تأکید بر مسائل زنان بود ولی وقتی وارد مقاله شدم دیدم که غیر از سه مورد، بحث دیگری به صورت خاص در خصوص زنان وارد نشده بود و جالب است که در این سه مورد، دو مورد آنها از جمله پوشاندن پاها در نماز، جزو امور اجتماعی نیستند چون کسانیکه دنبال احقاق حق هستند به امور اجتماعی همانند ارث، توجه دارند.
وی افزود: نکته دیگر اینکه در حوزه حقوق خانواده و فقهِ خانواده، وضعیت مناسبی در کشور نداریم چون سابقاً در ازای هر هشت ازدواج، یک طلاق داشتیم که الان به هر سه ازدواج، به یک طلاق رسیدهایم و در حال نزدیک شدن به کشورهای غربی هستیم. برخی میگویند باید حقوق زنان را افزایش دهیم تا با مردان برابر شده و دعوای آنها کمتر و خانواده ثبات پیدا کند. رویکرد دیگر میگوید علت این وضعیت این است که ما نظم طبیعی و خدایی برای خانواده را به هم زدهایم.
محجوب بیان کرد: وقتی به لحاظ فقهی میخواهیم به مسائل خانواده ورود کنیم ابتدا باید رویکرد خودمان را مشخص کنیم. اگر رویکرد اول را قبول داشتیم به گونهای استنباط کرده و اگر نظر دیگری داشته باشیم استنباط ما متفاوت میشود. نکته دیگر اینکه در مقاله باید بر اجماع در مصادیق تأکید میشد نه اینکه اجماع به صورت کلی بررسی شود.
منبع:
خبرگزاری ایکنا
کلمات کليدي
اخبار پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی
امتیاز دهی
پاسخ
نام
پست الكترونيک
* فرمت ایمیل ورودی صحیح نمی باشد
وب سایت
* فرمت آدرس ورودی صحیح نمی باشد
متنی که در تصویر می بینید عینا تایپ نمایید
*
نظر
* نظر را وارد نمایید
بيشتر
مطالب مرتبط
پربازدید ترین مطالب
مطالب مرتبط
پربازدید ترین مطالب
1402/12/26 شنبه
به همت پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی؛
میزگرد «بررسی ابتکار آفریقای جنوبی در محاکمه اسرائیل در دادگاه بین المللی لاهه و تبعات آن برای تل آویو» برگزار شد
میزگرد علمی بررسی ابتکار آفریقای جنوبی در محاکمه اسرائیل در دادگاه بین المللی لاهه و تبعات ان برای تل آویو به همت مرکز شرق غرب آسیا (Asia WE) و مؤسسه بینالمللی مطالعات پیشرفته اسلامی (IAIS) و حمایت رایزنی فرهنگی ایران در مالزی برگزار شد.
1402/9/11 شنبه
با همکاری پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد:
بررسی تحلیلی آرایش رسانه ها در جنگ غزه
با تلاش گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعیِ پژوهشکدۀ مطالعات تمدنی و اجتماعی و با همکاری معاونت بینالملل بعثۀ مقام معظم رهبری، نشست علمی تحلیل آرایش رسانهای منطقه دربارۀ طوفان الأقصی روز شنبه 20 آبان 1402 بهصورت مجازی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
1402/3/31 چهارشنبه
حبیبالله بابایی بیان کرد:
دیپلماسی علمی ما تقریبا تعطیل است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: گفتوگوی ایران با جهان اسلام و غرب اهمیت دارد. متأسفانه دیپلماسی علمی ما تقریبا تعطیل است و وقتی دیپلماسی علمی فعال نیست در نتیجه عقلانیت متراکم عملا هیچ وقت به آستانههای تمدنی نمیرسد.
1402/2/20 چهارشنبه
مدرس تاریخ اسلام بیان کرد:
نیاز جامعه کنونی به سیره امام رضا(ع) در گفتوگو
حسن عباسی، مدرس تاریخ اسلام گفت: امام رضا(ع) شخصیتی بینالادیانی است که گفتوگوها و مناظرات زیادی با فِرَق و مذاهب گوناگون داشته است و نیاز جامعه کنونی ما هم در گفتوگو، توجه به همین سیره است.
1402/2/20 چهارشنبه
سیدقاسم رزاقی موسوی تشریح کرد:
سه شرط امام رضا(ع) برای نقشآفرینی حاکمان در تحقق عدالت اجتماعی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: امام رضا(ع) ریشه تحقق عدالت اجتماعی در جامعه را نگاه توحیدی در آن جامعه میداند. اگر جامعه توحیدی نشود عدالت به معنای کامل محقق نخواهد شد.
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه:
123
Guest (PortalGuest)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي - دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
مجری سایت :
شرکت سیگما