اعضای هیات علمی
شبکه های اجتماعی
ایتا
کانال رسمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان)
کتابخانه دیجیتالی دفتر تبلیغات اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهمالسلام
همکاریهای علمی و بینالمللی
پژوهشکده فلسفه و کلام
همایش جاودانگی نفس در اسلام و مسیحیت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال مدیریت دانش)
ایتا
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال پژوهشیار ویژه اعضای هیأت علمی و محققین)
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
همایش ملی بررسی آرای تفسیری علامه محمدهادی معرفت
پژوهشکده تاریخ و سیره
سایت دانشنامه اهل بیت (ع)
اینستاگرام
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان
)
دسترسی سریع
درباره پژوهشگاه
معرفی پژوهشگاه
پژوهشکدهها و مراکز
گروههای پژوهشی
هیأت علمی
ساختار و بخشها
جوایز و افتخارات
آثار و محصولات
کتب
نشریات
محصولات نرمافزاری
فروشگاه الکترونیک پژوهشگاه
امور هیأتعلمی
فهرست هیأتعلمی
فهرست محققین رسمی
پست الکترونیک هیأت علمی
پژوهشکدهها
تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
علوم و اندیشه سیاسی
فقه و حقوق
فلسفه و کلام
مهدویت و آیندهپژوهی
فرهنگ و معارف قرآن
اسلام تمدنی
مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
الهیات و خانواده
اخلاق و معنویت
مطالعات تمدنی و اجتماعی
مراکز
احیای آثار اسلامی
همکاری های علمی و بین الملل
ادارات
فناوری اطلاعات
کتابخانهها و پایگاهها
نشر دیجیتال پژوهان
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه های پژوهشگاه
کتابخانه دیجیتال پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات اسلامی
مطالعات عدالت اجتماعی
ویکی علوم اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهم السلام
پرتال نشریات
کتابخانه پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (انگلیسی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (عربی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (اردو)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( ترکی استامبولی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( فرانسوی)
لینکهای پژوهشی
پایگاه مجلات تخصصی
انجمنهای علمی پژوهشی
نشریات علمی معتبر وزارت علوم
پایگاههای آموزش عالی
اخبار پژوهشگاه
اخبار و اطلاعیهها
همایشها
گزارشهای تصویری
یادداشتها و مقالات
گفتگوهای علمی
ارتباط با ما
ارتباط با حوزه ریاست و روابط عمومی
ارتباط با رئیس پژوهشگاه
ارتباط با روابط عمومی
ارتباط با امور هیأت علمی
درخواست همکاری علمی پژوهشی
درخواست رزرو سالن همایشها
دفتر تلفن پژوهشگاه
خدمات فناوری اطلاعات
اتوماسیون اداری مالی
پست الکترونیک کارمندان
چند رسانه ای
تلویزیون پژوهش
رادیو پژوهش
صفحه اختصاصی آپارات
جوایز و افتخارات
شبهجنبشهای معنوی؛ درآمدی بر پیشگیری و رهاسازی
کتاب «مسئولیت کیفری رانندگان وسایل نقلیه» به عنوان اثر «شایسته تقدیر» شناخته شد
برگزیده حوزه مطالعات تمدنی-دکتر رسول نوروزی
برگزیده حوزه مطالعات تمدنی-دکتر حبیب الله بابایی
انتخاب دو اثر پژوهشگاه در جشنواره بین المللی فارابی
کسب لوح تقدیر کتاب مهدویت و سیاست های فرهنگی ترویج آن در جمهوری اسلامی
بيشتر
فارسی
العربية
English
اردو
Türkçe
Français
EN
| AR
| FA
معرفی پژوهشگاه
درباره پژوهشگاه
پژوهشگاه در یک نگاه
هیأت امنا
ساختار سازمانی
بیوگرافی رئیس فعلی پژوهشگاه
روسای پیشین پژوهشگاه
اعضای هیأت علمی
حوزه ریاست
حوزه ریاست و روابط عمومی
مرکز همکاری های علمی و بین المللی
اداره امور هیأت علمی
هیأت اجرایی جذب
گروه برنامهریزی و بودجه
اداره حراست
اداره نشر
اداره فناوری اطلاعات
معاونت پژوهشی
معرفی معاونت پژوهشی
معرفی معاون پژوهشی
اداره کتابخانهها و اسناد
گروه برنامهریزی، نظارت و ارزیابی پژوهشی
اداره نشریات
معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاون منابع انسانی و پشتیبانی
اداره منابع انسانی
اداره امور پشتیبانی
اداره امور مالی
| پژوهشکده ها و مراکز
پژوهشکده ها
پژوهشکده فلسفه و کلام
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
پژوهشکده مدیریت اطلاعات ومدارک اسلامی
پژوهشکده اخلاق و معنویت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع)
پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشکده فقه و حقوق
مراکز
مرکز احیای آثار اسلامی
مرکز همکاری های علمی و بین الملل
| گروه های علمی
گروه های علمی
سازماندهی اطلاعات و مدارک
اشاعه اطلاعات و دانش
الهیات تطبیقی
اخلاق اجتماعی
مطالعات خانواده
کتاب شناسی و نسخه شناسی
تصحیح و احیای آثار اسلامی
مطالعات تمدنی
مطالعات فرهنگی اجتماعی
مطالعات عدالت اجتماعی
مسائل فقهی و حقوقی
فقه کاربردی
حکمت و کلام جدید
قرآن و مطالعات اجتماعی
هنر و تمدن اسلامی
فلسفه سیاسی
فقه سیاسی
علوم سیاسی
تدوین سازمان های دانش
جریان شناسی مهدویت
آینده پژوهی دین و دینداری
فلسفه
کلام
فلسفه اخلاق
اخلاق
تربیت
اسلام و مطالعات معنویت
فلسفه فقه و حقوق
دانش های وابسته به فقه
دائره المعارف های قرآنی
فرهنگ نامه های قرآنی
تفسیر قرآنی
علوم قرآنی
مطالعات تطبیقی
تاریخ تشیع
سیره اهل بیت(ع)
فرهنگ و تمدن اسلامی
دانشنامه اهل بیت(ع)
مهدویت پژوهی
| آثار و محصولات
فهرست آثار
فهرست آثار
فهرست آثار برگزیده
معرفی مجلات
خرید آثار
نشر دیجیتال پژوهشگاه
پرتال نشریات
فروشگاه نشر پژوهشگاه
فروشگاه اصلی و نمایندگی های فروش
پایگاه های وب
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات
دانشنامه اهل بیت(ع)
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
| طرح های پژوهشی
طرح های پژوهشی
طرح های در دست انجام
طرح های انجام شده
موسوعه ها
موسوعه علامه شرف الدین
موسوعه علامه بلاغی
موسوعه شهید اول
موسوعه شهید ثانی
بیشتر
کلان پروژه ها
دائره المعارف قرآن کریم
دانشنامه اهل بیت (ع)
سیاست متعالیه
اندیشه سیاسی شیعه
نفس و بدن
بیشتر
فرهنگ نامه
بیشتر
اصطلاحنامه ها
بیشتر
| قطب های فکری فرهنگی
قطب بنیادهای نظری و
نظام متقن علوم اسلامی و انسانی
معرفی
میز اسلامی سازی علوم انسانی
میز توسعه و توانمند سازی علوم اسلامی
میز آموزش و پرورش
قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با
جریانها و فرق انحرافی
معرفی
میز توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن
میز توسعه و تعمیق باور دینی
میز وهابیت
کارگروه مقابله با فرق انحرافی
قطب نظام سیاسی و اجتماعی
اسلام و ایران
معرفی
میز نظام سیاسی جمهوری اسلامی
میز مسائل اجتماعی اسلام و ایران
میز تمدن اسلامی
قطب اخلاق، خانواده
و سبک زندگی
معرفی
میز تحکیم نظام خانواده
میز سبک زندگی اسلامی
میز اخلاق
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
>
یادداشت ها و مقالات
یادداشت/ حسن عبدی پور:
چهره شهید مطهری چگونه برای ما ترسیم شده است؟
چهره شهید مطهری چگونه برای ما ترسیم شده است؟
چهره شهید مطهری چندان شفاف و واضح برای نسل جدید نشان داده نشده و افکار و اندیشههای او برای مردم و حتی گروه تحصیل کرده حوزوی و دانشگاهی مکشوف نیست.
به گزارش خبرنگار مهر، حسن عبدی پور محقق، پژوهشگر تاریخ و تمدن و مدیر مرکز تخصصی ترجمان دینی در یادداشتی به مناسبت سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری و روز بزرگداشت مقام معلم تأکید کرده است: چهره شهید مطهری چندان شفاف و واضح برای نسل جدید نشان داده نشده و افکار و اندیشههای او برای مردم و حتی گروه تحصیل کرده حوزوی و دانشگاهی مکشوف نیست.
در ادامه متن کامل این یادداشت از نظر شما میگذرد؛
قبل از ورود به اصل سخن، توجه به چند نکته مقدماتی ضروری است. نکته اول بحث نگاه کلان محقق در پژوهش است. پس از وقوع انقلاب که تحولی اساسی و بنیادین در تاریخ سیاسی کشور بود، توجه به امور از منظر سیاسی، ناخواسته به عنوان تنها چارچوب بررسی مسائل پذیرفته شد. به عبارت دیگر نگاه سیاسی بر سایر منظرها غلبه پیدا نمود. این اتفاق در دوره قاجار نیز رخ داده است و همه امور از بررسی قراردادها تا رابطه با انگلیس، روسیه و عثمانی و … همه بیشتر از زاویه سیاسی مورد توجه قرار گرفته اند.
غلبه نگاه سیاسی به این معنا است که ما با نگاه سیاسی به تاریخ گذشته خود نگاه کردیم و بسیاری از قهرمانان خود را زیر سوال بردیم. نگاه سیاسی، نگاهی سیاه و سفید و خطی است که آسیبهای فراوانی را در بر دارد، اما اگر بر اساس نگاهی مبتنی بر بررسی تاریخ اجتماعی عمل میکردیم و همه واقعیتها را بر اساس بسترها و زمینههای تاریخی و اجتماعی خود بررسی میکردیم و شرایط حاکم بر زمانه را میفهمیدم قضاوتها تاریخی ما منصفانهتر میشد. کما اینکه درباره جریانهای سیاسی هم قضاوتهای دقیقی نکردیم و همه حوادث را با هم در نظر نگرفتیم. در مجموع در ایران تاریخ اجتماعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که تاریخ اجتماعی دارای گسترهای بسیار وسیع و متنوع است.
نکته دوم، یک نکته روشی است. برای شناختن یک گروه یا منطقهای کوچک در یک جامعه سالها تحقیق اجتماعی و صرف هزینههای کلان لازم است. این کار جذاب که مانند کشفیات میماند نیازمند وقت گذاری، صبوری و داشتن علم اجمالی به سایر علوم است و محقق میبایست از دانش جامعه شناختی، سیاسی، روان شناسی سیاسی، و نیز دانش فرهنگی بهره گیری نماید. برای موفقیت در این حوزه نداشتن پیش فرضهای ایدئولوژیک، مذهبی و ناسیونالیستی است، زیرا برای کشف واقعیت میبایست به خود سوژه توجه کرد و حقیقت را به درستی مستندسازی کرد.
مورخ تاریخ اجتماعی میبایست از ابزارهای فنی استفاده نمایند، روش پژوهش تاریخی را بخوبی بشناسد، با نسخه شناسی و شیوههای نگارش تاریخی آشنا گردد تا هم متن را به درستی بخواند هم قدرت تشخیص صحت و سقم آن را داشته باشد.
امروزه به خاطر سختیهای کار با نسخ خطی، بعضی از محققان معاصر کمتر در این زمینه ورود میکنند و صرفاً به آثار چاپ شده مراجعه میکنند و خود برای کشف حقیقت کمتر تلاش مینمایند.
واقعیت آن است که رازها و یافتههای زیادی در طول تاریخ اجتماعی وجود دارد که متأسفانه یا بدانها پرداخته نشده و یا اگر به طور گزینشی مورد انجام گرفته توسط خارجیان بوده، از این رو پس از شناسایی و بررسی منابع و اسناد شایسته است نظام موضوعات در حوزههای مختلف رو استخراج نمائیم، چرا که فهم بسیاری از حوادث، آداب و رسوم به شناخت زمینهها، مناسبات و بسترهای سیاسی، اجتماعی آنها بستگی دارد که پس از در نظر گرفتن مقاطع مختلف تاریخی و مطالعه ابعاد مختلف حوادث آن زمان، زمینه فهم و اظهار نظر مهیا میشود، لذا مورخ تاریخ اجتماعی پس از سالها تمرکز در حوزه خودش به یک اجتهاد و درجه از توانمندی خواهد رسید که برخی خلأها را با تصویرسازی و نتیجه گیریها میتواند رد یا اثبات کند، کما اینکه باستان شناسان میتوانند براساس مجموعه دادهها و مدارک و اسناد بخشهای تاریک و مبهم یک موضوع یا اثر را گمانه زنی کنند.
نکته دیگر مسئله استراتژی تحقیقاتی است. جامعه ایرانی علی رغم اینکه نوستالوژی گرا و گذشته گراست ولی تلاش قابل قبولی برای شناخت تاریخ اجتماعی خود انجام نداده و این حوزه از تاریخ ایران به دنیای ناشناختهای تبدیل شده است. روشن است که هر بخشی از این سرزمین و هر مقطع تاریخی از آن دارای آداب، رسوم، فرهنگ و قانون خودش است. گرد آمدن این همه تنوع و تکثر فرهنگی و اجتماعی و تجلی آن در یک آئینه بنام فرهنگ و تاریخ اجتماعی یک سرزمین بنام ایران از عجائب روزگار است که در دل خود هزاران راز و نکته نگفته دارد. رسیدن به زوایای ناشناخته این گنجینه کهن و این میراث تمدنی ایرانیان و انتقال این دانستنیها به جامعه نوین ایرانی و سایر جوامع، نیازمند سیاست گذاری، برنامه راهبردی، داشتن نقشه راه و یک طرح عملیاتی قابل اجرا در یک پروسه زمانی بلندمدت است.
نکته دیگر استفادههای حداکثری از مطالعات تاریخی است. ما در گذشته هیچ گاه در این حوزه به دنبال شناخت تفصیلی و کاوشهای جدید نبودیم و نگاه بستهای به دوران و سرگذشت اقوام و فرهنگ آنها داشتیم. تاریخ این مرز و بوم پُر است از قهرمانان نام آور که هریک در حوزهای خوش درخشیده و مشمول گذر زمان نشدند و همچنان بر مدار وجودی شأن نورافشانی میکنند. ما قهرمان شناسی نکردیم و در بسیاری جاها قهرمانکشی و قهرمانزدایی نیز کرده ایم. گاهی حتی بعضی از ایشان را به بهانههای مختلف زیر سوال برده و بدون شناخت کافی از آنان، تیغ بر روی آنان کشیده ایم. ما میتوانستیم برای جذب حداکثری و حذف حداقلی و برای طی فرایند دموکراتیزاسیون از قهرمانان خود استفاده کنیم. تاریخ نگاریهای ما در طول یک سده اخیر نوعاً با پیش فرضهایی صورت گرفته اند که عملاً به مطالعات تاریخی گزینشی منجر شده و تنها بخشی از حقایق گفته شده است.
گاهی این پیش فرضها به همراه جریانها و هیجانات سیاسی، مورخ را متأثر کرده و او انجام رسالت حرفهای خود در نگاه به دادههای تاریخی از منظر تاریخ اجتماعی را فراموش کرده است. در نتیجه در مقام قضاوت و نتیجه گیری به اثبات پیش فرضهای خواسته و ناخواسته به سراغ اسناد تاریخی رفته و به جای مخاطب نشسته و هر آنچه که گفته و نوشته را حقیقت مطلق پنداشته و باز این سوال را بی پاسخ گذاشته که چگونه میتوان از گذشته عبرت گرفت و این شبهه را برطرف نمود که تاریخ توهم و آگاهیهای کاذب نیست و باید به این نزاع مورخان و فیلسوفان را پرداخت که چگونه میتوان راهی برای کشف حقیقت پیدا نمود.
با توجه به مقدماتی که ذکر شد میتوان به این سوال پاسخ داد که چهره شهید مطهری چگونه برای ما ترسیم شده است؟ باید گفت چهره شهید مطهری چندان شفاف و واضح برای نسل جدید نشان داده نشده و افکار و اندیشههای او برای مردم و حتی گروه تحصیل کرده حوزوی و دانشگاهی مکشوف نیست.
بنده شهید مطهری را یک احیاگر می دانم، برای شناخت ایشان باید به زمانه ایشان بازگشت و با شناخت جریانهای مختلف فکری گرایش فکر مطهری را تبیین نمود. همان طور که گفته شد مشکل ما در حوزه جریان شناسی ها و شخصیت شناسی این است که با پیش فرضهای ایدئولوژی، مذهبی و یا با نگاه سیاسی وارد میشویم و لذا بسیاری از جریانها و افراد را ستاره دار کردیم و قهرمانهای ملی و مذهبی خودمان را با دست خودمان زیرسؤال بردیم و همه حقایق تاریخی را براساس مستندات بیان نمیکنیم و صرفاً به آن بخشی توجه میکنیم که خودمان دوست داریم.
به عبارت دیگر برخی مواقع شخصیتها را آن طور که خودمان دوست داریم یا مطابق نظر جریان فکری که او را قبول دارد میسازیم و لذا تاریخ اجتماعی ما ضعیف و کم کار است چون دستش باز نیست، چون بدون پیش فرض کار نمیکند، چون رویکرد علمی ندارد و به دنبال شناخت حقیقی نیست. نمونه بارز دیگر، قضاوت ما درباره روشنفکری در ایران است که همه را وابسته و سرسپرده و فراماسون میدانیم در صورتی که این قضاوات در خصوص همه صدق نمیکند و این گروه روشنفکران که یک دهه قبل از مشروطه وارد تنویر افکار و روشن سازی وضعیت ایران شدند پیشگامان تحول و بازسازی و نوسازی در ایران بودند. آنها ما را با دنیای جدید آشنا کردند، البته این مسئله درست است که بعضی از آنها در روش و راهکارهای اجتماعی و سیاسی، مدلهای غربی را برای توسعه ایران انتخاب کردند اما واقع مطلب این است که طرف سنتی و مذهبی اصلاً برنامهای برای تحول نداشت.
البته باید گفت علی رغم این تلاشها هنوز هم درک درستی از تحولات جهان معاصر نداریم و به جای تعامل سازنده دست به تقابل می زنیم. متأسفانه راه مطهری ادامه پیاده نکرده و رابطه جریان سنتی با جریان علمی و روشنفکری دینی قطع شد، در صورتی که ما میبایست از زمانه مطهری عبور میکردیم و به سطوح بالاتری از ارتباط و گفتگو با جریانهای فکری دنیای مدرن میرسیدیم. کار به جایی رسیده که آرزوی میکنیم که ای کاش مطهری زنده بود.
میخواهم عرض کنم تا ما زمانه مطهری و دانشگاه و شبهات فکری آن زمان که نوعاً توسط مارکسیستها مطرح میشد را نشناسیم یا امثال شریعتی را نشناسیم نمیتوانیم مطهری و رویکرد فکری ایشان را بشناسیم.
منبع:
خبرگزاری مهر
کلمات کليدي
دین و اندیشه خبرگزاری مهر
,
حسن عبدی پور
امتیاز دهی
پاسخ
نام
پست الكترونيک
* فرمت ایمیل ورودی صحیح نمی باشد
وب سایت
* فرمت آدرس ورودی صحیح نمی باشد
متنی که در تصویر می بینید عینا تایپ نمایید
*
نظر
* نظر را وارد نمایید
مطالب مرتبط
پربازدید ترین مطالب
مطالب مرتبط
حجاب مسئله تمام ادیان الهی است
احیای آثار و مکتوبات اندیشمندان شیعه کاری مهم اما طاقتفرساست
بررسی دیدگاه محمدتقی شریعتی درباره مرجعیت علمی قرآن کریم/دکترحسن عبدی پور
معیار شناخت سیره پیامبر اسلام قرآن کریم و روایات موافق با آیات الهی است
حدیث پاداش اشک در عزای اهل بیت(ع) در منابع اهل سنت
وطن بادشمن بیرونی از بین نمیرود
دکتر مهدی گلشنی: محیط علمی امروز ما تنها ترجمه و تقلید یا حاشیه نویسی است/ مبنای پیشرفت علمی را تعداد مقالات قرار داده ایم
پربازدید ترین مطالب
[Part_Lang]
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه:
569
Guest (PortalGuest)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي - دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
مجری سایت :
شرکت سیگما