بر فرض سؤال اگر مجبور شدن به اين معني باشد كه فرد به طور كلي اختياري از خود نداشته باشد گناهكار محسوب نمي شود و همين طور اگر او را تهديد به قتل و يا از بين بردن مال قابل توجه يا آبروي او بنمايند در اين صورت ارتكاب گناه ،گناه محسوب نمي شود بنابراين حكم كليت ندارد و به حسب موارد فرق مي كند.

نخست بايد دانست ميان روش هدايتي خداوند و وسوسه هاي شيطان تفاوت اساسي وجود دارد؛ «قبل از انجام گناه» خداوند آدمي را از نزديك شدن به حريم گناه به شدت هشدار مي دهد. اما شيطان گناه را در نظر انسان كوچك مي كند و آن را قابل جبران جلوه مي دهد.

«بعد از انجام گناه»، خداوند به كساني كه پشيمان مي شوند و به فكر اصلاح و جبران مي باشند وعده آمرزش و حتي پذيرش بيش از گذشته به بندگان مي دهد. تا آدمي با  اميدواري به رحمت بي پايان خدا هر چه سريع تر و پايدارتر به راستي و درستي گرايش پيدا كند. اما شيطان نااميدي و بريدگي را در دل و جان آدمي رخنه مي دهد تا بيش از پيش در لجن زار آلودگي غوطه ور شود.

با آگاهي به آن چه گفته شد حال بايد دانست؛ ياءس از رحمت خداوند گناهي بزرگ است مگر خود او نفرموده است : «به آن بندگانم كه با عصيان بر نفس خويش اسراف كردند بگو: هرگز از رحمت خدا نااميد مباشيد البته خدا گناهان را خواهد بخشيد كه او بسيار آمرزنده و مهربان است .» و پيامبرش فرمود : «التائب من الذنب كمن لا ذنب له ; توبه كننده از گناه همانند كسي است كه گناهي نكرده است» (بحار ج 2 ص 154) پس چرا از رحمت او ماءيوس باشيم ؟! به فرموده ء امام سجاد (ع ) در دعاي ابوحمزه : «خدايا آن گاه كه به گناهانم مي نگرم آه از نهادم بر مي آيد و جزع و فزع مي كنم و آن گاه كه به كرم تو مي نگرم طمع مي كنم».

                         بازآ بازآ هرآنچه هستي بازآ             گر كافر و گبر و بت پرستي بازآ

                         اين درگه ما درگه نوميدي نيست     صدبار اگر توبه شكستي بازآ

 سفارش ما به شما اين است كه وقتي توبه مي كنيد عزم راسخ داشته باشيد كه ديگر گناه نكنيد و گذشته ء خود را فراموش نماييد.