مسأله استفاده بهينه از وقت و اوقات فراغت يكي از مسائل مهم در زندگي آدمي است كه متأسفانه كمتر به آن توجه مي شود. در معارف ديني به اين مسأله اهميت زيادي داده شده است. رسول خدا(صلي الله عليه واله وسلم)در ضمن سخني حكيمانه مي فرمايد: اوقات فراغت خود را غنيمت بشماريد قبل از آنكه آن را از دست بدهيد (بحار، ج 77، ص 184).

حضرت علي(عليه السلام) نيز مي فرمايد: به راستي فرصت ها مانند ابر (سريع و بدون سر و صدا) در گذرند هر وقت كارهاي خير دست داد و ممكن شد، آن فرصت ها را غنيمت شماريد وگرنه كار به ندامت و پشيماني مي كشد (غررالحكم، ج 2، ص 244).

گرچه زندگي پيچيده امروزي باعث شده ما اوقات فراغت كمتري داشته باشيم ولي در اين ميان زنان معمولاً سهم بيشتري از اوقات فراغت دارند كه متأسفانه از آن كمتر بهره مي برند. شايد علت عمده آن بافت فرهنگي غلطي باشد كه از گذشته بر خانواده ها حاكم شده كه زن بايد در حاشيه بماند ما اگر بخواهيم اوقات فراغت زنان و همسرانمان را به نحو شايسته پر كنيم لازم است براي آن برنامه ريزي دقيقي داشته باشيم.

نكته اي كه در اينجا تذكرش لازم است اين است كه اوقات فراغت انسان مسلمان و معتقد مانند عمر و اوقات ديگر زندگي او بايد در راستاي كمال و سعادت فردي و اجتماعي اش سپري شود؛ در اهميت اوقات فراغت اين فرمايش امام صادق(عليه السلام) را بايد هميشه مورد عنايت قرار داد كه: سلامت و نيرومندي، فراغت، جواني، نشاط و بي نيازي خود را فراموش نكن، در دنيا از آن بهره برداري كن و متوجه باش كه از آن سرمايه هاي عظيم به نفع معنويات و آخرت خود استفاده نمايي (حديث تربيت، ص 12).

ما قبل از اين كه به اصل پاسخ شما بپردازيم، ابتدا ويژگي هاي برنامه خوب و كارآمد را براي پر كردن اوقات فراغت زنان يادآور مي شويم؛ يك برنامه خوب بايد:

1. متناسب با روحيات زن باشد،

2. سطح دانش و معرفت زن را بالا ببرد.

3. نشاط آور و شادي بخش باشد.

4. تا جايي كه ممكن است داخل منزل باشد و نيازي به خروج از منزل نداشته باشد.

5. از نظر اقتصادي با صرفه باشد.

حال با توجه به مطالب فوق، برنامه هاي زير را جهت پر كردن اوقات فراغت خانم ها در منزل پيشنهاد مي كنيم:

1- مطالعه كتاب ها و مجلات مفيد و آموزنده: اين كه چه كتاب هايي براي خانم شما مفيد است، بستگي به علاقه و نيازهاي ايشان دارد. اين كتاب ها و مجلات مي تواند در زمينه موضوعاتي چون: همسرداري و زندگي زناشويي، تربيت فرزندان و روان شناسي كودك، بهداشت و تغذيه، اطلاعات عمومي، آشپزي، كارهاي هنري و موضوعات اسلامي مثل تاريخ اسلام، كتاب هاي اخلاقي و تفسير قرآن باشد.

اگر خانم ها بخشي از اوقات فراغت روزانه خودرا به طور منظم به مطالعه اختصاص دهند نه تنها سطح دانش و معلومات خود را بالا مي برند، بلكه موجب خشنودي خداوند و اهل بيت(ع) را هم فراهم مي كنند.

امام صادق(ع) در حديثي مي فرمايد: دوست ندارم جواني از شما را ببينم، مگر آن كه روز او به يكي از دو حالت آغاز شود، يا عالم و دانشمند باشد، يا فراگيرنده علم (بحار، ج 1، ص 170).

2- استفاده از برنامه هاي آموزشي: مانند آموزش كامپيوتر، آموزش كارهاي هنري مثل خياطي، گلدوزي، تزريقات و امثال آن، آموزش قرآن اعم از روخواني، تجويد، صوت و حفظ، آموزش زبان هاي خارجي خصوصا زبان عربي كه امام صادق(ع) فرمود: زبان عربي را بياموزيد چون زبان دين شماست (بحار، ج 1، ص 213).

و به طور كلي فراگيري كارهايي كه مانند ابزار براي زندگي انسان است و از هر كدام مي توان در اوقات فراغت كارهاي مفيدي انجام داد.

3- شركت در برنامه هاي مذهبي مثل: مسجد و حسينيه، اردوهاي زيارتي، كانون هاي كمك به فقرا و مستمندان (كه معمولا توسط افراد يا مراكز خير و نيكوكار اداره مي شود)، برگزاري جلسات مذهبي در منزل، مثل جلسات مولودي يا عزاداري و پختن غذاهاي نذري و مانند آن.

4- شركت در برنامه هاي ورزشي مانند: كوه نوردي، شنا، ژيمناستيك و غيره به شرطي كه مكان هاي مناسبي در دسترس باشد.

5- صله رحم و پذيرايي از ميهمان: يكي از سرگرمي هاي خوب و سازنده براي خانم ها شركت در مهماني ها و پذيرايي از مهمان است، به شرطي كه اولا هدف رضاي خدا باشد و از چشم و همچشمي به دور باشد. ثانيا، خسته كننده و بيش از حد نباشد. ثالثا، با افراد و خانواده هاي مؤمن و با ادب رفت و آمد كنيم.

6- تفريح و شادي: يكي از نيازهاي مهم انسان تفريح و شادي است. خصوصا خانم ها به علت اين كه دائما در منزل هستند، نياز بيشتري به آن دارند. خانم ها مي توانند بخشي از اوقات فراغت خود را به اين امر اختصاص دهند. البته بسياري از موارد قبلي مي تواند تأمين كننده اين نياز باشد. علاوه بر آن تفريحاتي مثل رفتن به پيك نيك، تماشاي فيلم و تئاتر، رفتن به كنار دريا و مانند آن نيز مفيد است.

در پايان لازم است بدانيد خانم ها ممكن است به علل مختلف از جمله مشغله هاي زياد منزل، علاقه چنداني به بعضي از برنامه هاي فوق نشان ندهند كه لازم است با تشويق و توضيحات مقدماتي آنها را به اين كار ترغيب نماييد.