اهداف
گروه مسائل فقهی و حقوقی که عهده دار بررسى موضوعات خاص فقهى و حقوقى چالش برانگیز و مطرح در سطح کلان جامعه و نظام اسلامى ایران است اهداف زیر را فراروی خود دارد:
الف) ارائه راه حل هاى فقهى و حقوقى هماهنگ و منسجم در زمینه موضوعات جدید به ویژه موضوعات فراروى نظام جمهورى اسلامى ایران؛
ب) ارائه فقه غنى شیعه در لباسى نو و به شیوه اى متناسب با مقتضیات مکانى و زمانى؛
ج) تبیین مسائل و چالش هاى فقهى و حقوقى فراروى حوزه هاى علمیه.
وظایف
در جهت تحقق اهداف یاد شده، این پژوهشکده وظایف زیر را عهد هدار است:
مطالعه، تحقیق و اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینههای:
الف) موضوعات جدید و خاص فقهى (در مقابل مباحث فلسفه فقهى)؛
ب) موضوعات جدید فقهى – حقوقى در تمامی حوزههاى حقوق اعم از حقوق عمومى، خصوصى، جزایی، داخلى و بین الملل به ویژه در موضوعات مورد نیاز نظام جمهورى اسلامى؛
ج) موضوعات کهن فقهى که به دلایلى نیازمند بازنگرى اند، به ویژه در موضوعات مورد نیاز نظام جمهورى اسلامى؛
د) نظام حقوقى اسلام و تطبیق و مقایسه آن با سایر نظام هاى حقوقى؛
هـ) الگوها و نظریه هاى کارآمد فقهى و حقوقى؛
شناسایى خلأها، نیازها، آسیبها و مشکلات فقهى و حقوقى نظام جمهورى اسلامى؛
آسیب شناسى فقهى – حقوقى نهادهاى تقنینى، قضایى و اجرایى نظام جمهورى اسلامى؛
ایجاد گروه هاى تخصصى جهت اجراى برنامه ها و فعالیت هاى پژوهشى؛
فراهم آوردن زمینه رشد و توسعه دانش و توانایى پژوهشگران پژوهشکده از طریق تشکیل و کارگاه هاى آموزشى، برگزارى نشست ها و گفت وگوهاى علمى، ایجاد فرصت هاى مطالعاتى و...
شناسایى، جذب و به کارگیرى پژوهشگران و صاحبنظران توانمند و حمایت از فقه پژوهان حوزه علمیه جهت زمینهسازى رشد و اعتلاى آنان؛
اطلاعرسانى به حوزههاى علمیه در زمینه پرسشها و چالشهاى نوپیداى جامعه و نظام اسلامى در عرصه فقه و حقوق اسلامى؛
ارتباط و همکارى با سازمانها، نهادها، مؤسسات و مراکز علمى، پژوهشى و اجرایى به منظور پیشبرد اهداف پژوهشکده؛
برقرارى ارتباط فعال و سازنده با دیگر پژوهشکدهها و واحدهاى زیر مجموعه پژوهشگاه با هدف اجراى طرحهاى مشترک و جلوگیرى از انجام کارهاى موازى و تکرارى.
آثار منتشر شده (61 اثر)
1374
- سیستم هاى حقوقى کشورهاى اسلامى ج1/ترجمه: محمدرضا ظفرى - فخرالدین اصغرى
1376
- بلوغ دختران (ساله هاى فقهى) / مهدى مهریزى
- الکل و فرآوردههاى آن در فقه اسلامى/ سیدحسن وحدتى شبیرى (چاپ دوم 1389)
- بررسى تطبیقى مفهوم و آثار اضطرار در حقوق اسلامى/ ابراهیم عبدى پور
- تحولات حقوقى جهان اسلام(ترجمه) / جمعى از محققان
1377
- اذن و آثار حقوقى آن/علیرضا فصیحى زاده
- اسلام و دفاع اجتماعى/سید محمدعلى ابهرى
- حسبه یک نهاد حکومتى/سیف اللّه صرامى
1378
- مطالعه تطبیقى غرر در معامله / محمدتقى رفیعى
- طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان در فقه اسلامى/محمدحسن زمانى
- بررسى تطبیقى مجازات اعدام/ محمد ابراهیم شمس ناترى
- آشنایى با حقوق جزا و جرمشناسى/ اسماعیل رحیمى نژاد (چاپ دوم 1391)
- حقوق قراردادهاى بینالمللى در اسلام/عباسعلى عظیمى شوشترى
- شیوه تفسیر قراردادهاى خصوصى در حقوق ایران و نظام های حقوقی معاصر/ حسین قشقائى
- جاسوسى و خیانت به کشور/عادل ساریخانى
1379
- مجهول بودن مورد معامله/سیدحسن وحدتى شبیرى
- روش تفسیر قوانین کیفرى/ جلالالدین قیاسى
1380
- مرگ مغزى و پیوند اعضا/حسین حبیبى
- شرط ضمنى؛ پژوهشى تطبیقى در فقه، قانون مدنی ایران وحقوق خارجی / حسین سیمائى صراف
- سوءعرضه در حقوق انگلیس و تدلیس در حقوق اسلام (ترجمه)/ جلیل قنواتى و ابراهیم عبدى پور
1381
- جعاله در بانکدارى اسلامى/ رسول مظاهرى
1382
- مبانی مسئولیت کیفری در حقوق اسلام و فرانسه / علی اشرف دلفانی
- وکالت در حقوق تجارت و تطبیق آن با فقه/سعیدخردمندى
1383
- مطالعه تطبیقى ایجاب و قبول/ جلیل قنواتى
- رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقط جنین/ محمدهادى طلعتى
- بارورىهاى پزشکى از دیدگاه فقه و حقوق/ محمدرضا رضانیا معلم (چاپ دوم:1386)
1384
- مداراى بین مذاهب/سید صادق سیدحسینى تاشی
- ازدواج با غیر مسلمان/ محمدرضا جباران
- بررسى فقهى و حقوقى مرور زمان/ احمد دیلمى
- اندیشه سیاسی در گفتمان علوی / کار مشترک با پژوهشکده اندیشه سیاسی (چاپ دوم: 1385)
1385
- تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق جزا/ قدرت الله انصارى و همکاران (چاپ دوم: 1386)
- حقوق مالى زوجه / فرج اللّه هدایت نیا
- پیوند اعضاء از بیماران فوت شده و مرگ مغزى/ اسماعیل آقابابایى (چاپ دوم: 1386)
- مبانى سیاست جنایى حکومت اسلامی/ جلال الدین قیاسى (چاپ دوم: 1386)
- مبانى مسئولیت مدنی قراردادی (مطالعه تطبیقی در حقوق و فقه)/ سید حسن وحدتى شبیرى
- گفتوگوهاى فقهوقانونگذارى/ به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
- گفتوگوهاى حق، حکم و تکلیف/ به کوشش: سیف اللّه صرامى
- پژوهشى فقهى در خبر و خبرگزارى/ جواد فخار طوسى
1386
- رابطه جرم و گناه/ سید صادق سید حسینى تاشی
- مسئولیت مدنى در فقه امامیه (مبانى و ساختار) / محمود حکمت نیا (چاپ دوم : 1389)
1387
- حجاب مسئولیتها و اختیارات دولت اسلامى(ج1 مقالات فقهی )/به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
- حجاب مسئولیتها و اختیارات دولت اسلامى(ج2 مقالات حقوقی) /به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
- حجاب مسئولیتها و اختیارات دولت اسلامى(ج3 گفتوگو ها و.....)/به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
- نهضت عاشورا/ مجموعه مقالات/ کار مشترک با پژوهشکده های کلام و علوم سیاسی
1388
- بررسی فقهی حقوقی جرائم رایانه ای / حسینعلی بای ، بابک پور قهرمانی
1389
- بررسی فقهی حقوقی شرکت های هرمی / اسماعیل آقابابائی
- درآمدی بر تروریسم پژوهی / عبدالمجید مبلغی
- الکل و فرآورده های آن در فقه اسلامی(ویرایش جدید) / سیدحسن وحدتی شبیری
- پژوهشی فقهی و حقوقی در جرائم مطبوعاتی / عادل ساریخانی
1390
- مقاله «استدلال به روایات تعیین سن یائسگی در بوته نقد» / سید ضیاء مرتضوی / مجله فقه شماره 69
1391
- بررسی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی ناشی از تصمیمات قضایی / محمدصالحی مازندرانی
- آشنائی با حقوق جزا و جرم شناسی / اسماعیل رحیمی نژاد (ویرایش جدید)
- تصرفات حقوقی منافی با حقوق متعهدله / اسماعیل نعمت اللهی
- حقوق متهمان(بررسی فقهی و حقوقی) / جواد فخار طوسی
- مقاله «نقش رضایت مجنی علیه در مجازات قتل از روی ترحم (اتانازی)» / اسماعیل آقابابایی/مجله فقه شماره72
- بررسی فقهی مدیریت در روابط زن و شوهر / امیر رحمانی
- مسئولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست در فقه و حقوق ایران/ عزیزالله فهیمی
- پژوهشی فقهی در شناخت موضوع و بازنگری ادله سن یائسگی/ سیدضیاء مرتضوی
- مسائل فقهی و حقوقی قتل از روی ترحم(اتانازی)/ اسماعیل آقابابائی
- حمایت از کارکنان پزشکی در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه و فقه امامیه / مهدی فیروزی (مقاله) / مجله فقه / شماره74 / زمستان1391
- بررسى فقهى حقوقى میراث فرهنگی / سیدمحسن فتاحی
آثار در دست نشر:
- حسن نیّت در حقوق قراردادها و جایگاه آن در فقه امامیه و حقوق ایران / علی جعفری
- اعادۀ حیثیت در فقه و حقوق / جواد فخار طوسی
پروژه های در دست تحقیق:
- قراردادهای الکترونیکى از دیدگاه فقه امامیه و حقوق مدنی/رسول مظاهری– محمدعلی خادمی کوشا
- مسئولیت مدنى ناشی از حوادث وسایل نقلیه از منظر فقه و حقوق/سید حسن وحدتی شبیری
- نظام اسلامی و مسئله روابط زن و مرد(مجموعه گفتگوها) / به کوشش علیرضا فجری
- اقامه حدود در عصر غیبت / سید باقر محمدی
- تأثیر دیدگاههای فقهی بر قوانین کیفری در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص / اسماعیل آقابابایی
- ضمان اقدامات غیر قضایی حکومت و اشخاص آن / سید ضیاء مرتضوی
- حق بر توسعه در نظام بینالملل حقوق بشر و آموزههای اسلامی / مهدی فیروزی
- ضمانت از دین آینده / محمد صالحی مازندرانی
- ضمان سرایت جنایت اعضاء به نفس / علیرضا فجری
- حقوق، مسئولیتها و احکام آستانهای مقدس / سیف الله صرامی
- مالکیت فضای محاذی زمین و احکام بهره برداری از آن / محمدحسن نجفیراد
- مسئولیت کیفری رانندگان وسایل نقلیه / اسماعیل آقابابایی
- نظریه عقود اذنی / علی فلاحتی
نام اعضای هیئت علمی:
1. سید ضیاء مرتضوی
2. محمد حسن نجفیراد
3. سیف الله صرامی
4. مهدی فیروزی
5. اسماعیل آقابابایی
مدیر گروه:
محمدصالحی مازندرانی
دبیر گروه:
علیرضا فجری
آدرس:
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی – پژوهشکده فقه و حقوق- گروه مسایل فقهی و حقوقی
تلفن: 371160 داخلی 1370 فکس: 37831728
کد 77