شبهه عدم قابلیت بدن براى حیات دوباره
عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی گفت: یکى از شبهات منکران معاد آن است که وقتى انسان مىمیرد، گوشت و پوست و استخوان هاى او پوسیده و متلاشى شده و تبدیل به خاک مى شود و در این صورت امکان تبدیل آنها به موجود زنده وجود ندارد، زیرا این مواد قابلیت حیات مجدد ندارند.
وی با بیان این شبهه گفت: قرآن کریم به این شبهه از دو طریق پاسخ داده است. یکی آفریده شدن انسان از خاک و دیگری روییدن گیاهان از خاک مرده. قرآن تأکید مىکند که مبدأ خلقت و حیات انسان همین خاک مرده است، بنابراین حیات مجدد بدن هاى پوسیده نمىتواند تعجب برانگیز و باورنکردنى باشد. به علاوه انسان در حیات خود دائماً حیات خاک و روئیدن گیاهان و درختان در دامن آن را مشاهده مىکند. پس انکار معاد و حیات مجدد بدن هاى پوسیده امرى بعید و باورنکردنى نیست.
شبهه عدم توانایى خداوند بر احیاى مردگان
علیرضا اسعدی در ادامه این گفت و گو به یکی دیگر از شبهات موجود در مسئله معاد اشاره کرد و گفت: براى تحقق یک پدیده، علاوه بر امکان ذاتى و قابلیت قابل، قدرت فاعل هم شرط است. به همین دلیل براى برخى این شبهه مطرح شده است که آیا خداوند قدرت بر احیاى مردگان را دارد؟
وی ادامه داد: خداوند در پاسخ به این شبهه بر قدرت نامتناهى خود تأکید کرده و در سوره های هود و قیامت می فرماید: «الى اللّه مرجعکم و هو على کل شىء قدیر» و «الیس ذلک بقادر على ان یحیى الموتى». در این آیات بازگشت به سوى خداوند، با قدرت گسترده الهى همراه شده و به آن اشاره دارد که وقوع معاد نیز همانند هر امر ممکن دیگرى از ید قدرت الهى خارج نیست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی با اشاره به اینکه خداوند در قرآن کریم از دو راه بر عمومیت قدرت خود و توانایى بر زنده کردن مردگان استدلال کرده است اظهار کرد: اثبات قدرت بر آفرینشنخستینِ انسان و همچنین اثبات قدرت بر آفرینش آسمانها و زمین از استدلال های خداوند است بر توانایی خلقت مجدد مردگان است که در قرآن به آن اشاره شده است.
وی تصریح کرد: باتوجه به این دو دسته از ادلّه روشن مىشود که معاد براى خداوند امر دشوارى نیست و به همین دلیل در شمارى از آیات، خداوند به آسان بودن این امر برای خویش تأکید کرده است. مانند: «ان ذلک على اللّه یسیر» ، «ذلک حشر علینا یسیر» و «ذلک على اللّه یسیر».
شبهه درباره علم فاعل
این پژوهشگر حوزه کلام اسلامی در بخش پایانی صحبت های خود به یکی دیگر از شبهات موجود در مسئله معاد اشاره کرد و گفت: احیاى مردگان و ثواب و عقاب آنها مستلزم تشخیص بدن هاى بى شمار جهت بازگرداندن هر یک از ارواح به بدن خاص خود و به یاد داشتن همه کارهاى خوب و بد است تا پاداش و کیفر درخور به هریک عطا شود. به همین دلیل برخى با این شبهه مواجه شدهاند که چگونه بدن های خاک شده را مىتوان از هم بازشناخت؟ و اعمال انسان ها را به یاد داشت؟
وی با بیان اینکه قرآن کریم در پاسخ به این شبهه بر این موضوع تأکید مىکند که علم الهى حد و مرزى ندارد به یکی از نمونه های قرآنی آن اشاره کرد و اذعان داشت: قرآن کریم در سوره طه، گفتگوى موسى و فرعون را در این زمینه اینگونه نقل مىکند که :«قال فما بال القرون الاولى قال علمها عند ربى فی کتاب لا یضل ربّى و لا ینسى» و در آیه دیگرى بعد از نقل شبهه منکران که مىگویند دوباره زنده شدن بازگشتى دور و بعید است مىفرماید: «فقال الکافرون هذا شىء عجیب ءاذا متنا و کنّا تراباً ذلک رجع بعید قد علمنا ما تنقص الارض منهم و عندنا کتاب حفیظ» و امثال این بسیار است.
دکتر اسعدی تصریح کرد: با توجه به پاسخى که در این آیه مطرح شده است استفاده مىشود که مشکل معاد دو امر تلقى شده است: یکی محال بودن تجدید حیات استخوانهاى پوسیده و دیگری عدم امکان شناخت اجزاى پوسیده و پراکنده شده.
وی ادامه داد: شبهه اول ناظر به قدرت فاعل است و شبهه دوم ناظر به علم الهى. و خداوند در قرآن به هر دو شبهه پاسخ داده است: «ما خَلْقکم و لا بَعْثکم الا کنفس واحدة ان اللّه سمیع بصیر». ذیل این آیه اشاره شده است که آیه ناظر به علم الهى است؛ یعنى خداوند از کارهاى بندگان آگاهى کامل دارد و از این جهت مشکلى در حسابرسى اعمال وجود ندارد.
انتهای پیام/ 115