در مصاحبه ای با حسین مرادی انجام شد:  گزارش، تحلیل و ارزیابی نظریه های رشد اخلاقی یکی از جدیدترین آثار چاپ شده پژوهشکدۀ اخلاق و معنویت، کتاب «نظریه های کلاسیک شناختی-تحولی در رشد اخلاقی» است که با همت و تلاش حجج  اسلام: دکتر حسین دیبا، دکتر حسن بوسلیکی و آقای حسین مرادی، نگاشته و توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر و روانه بازار نشر شده است از این رو برای آشنایی بیشتر با مباحث این اثر فاخر، گفت و گویی با آقای حسین مرادی، یکی از نویسندگان این کتاب انجام شده که در ذیل با هم می خوانیم:
*** لطفاً ابتدا درباره کلیت اثر توضیح مختصری بیان کنید.
این اثر یک کار گروهی و حاصل یکی از پروژه های گروه تربیتِ پژوهشکده اخلاق و معنویت است که در هفته پژوهش امسال، توسط انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چاپ شد. کتاب حاضر، در سه فصل و 488 صفحه، در پی آن است که بخشی از مبانی روان شناختی تربیت اخلاقی را مرور کند.

*** مسئلۀ اصلی در این پژوهش چیست؟
مباحث رشد اخلاقی، با وجود اهمیتی که در شکل دهی تربیت اخلاقی دارند، متأسفانه در مجامع علمی ایران مورد بی مهری بوده اند و کمیاب بودن آثار فارسی متمرکز بر رشد اخلاقی را در واقع می توان محصول همین کم توجهی دانست. در شکل گیری این خلأ دانشی، حوزه و دانشگاه به یک میزان سهم دارند و پرکردن این خلأ نیازمند یاری دوسویه این دو نهاد علمی کشور است. در این راستا گروه تربیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کلان پروژه ای را برای مطالعه نظریه های رشد اخلاقی در دستور کار خود قرار داد تا در گام نخست به بازخوانی انتقادی نظریات شاخص در زمینه رشد اخلاقی بپردازد و آنگاه با شناسایی ادبیات بحث و یافتن نظام مسائل این حوزه مطالعاتی، تلاش کند پاسخ های اسلامی و راه حل های بومی را برای این مسائل را پیجویی نماید.

*** به نظر شما بحث از رشد اخلاقی تا چه میزان مهم است؟
از آنجا که تربیت، دانشی هنجاری است، اتکای جدی بر مجموعه ای از دانش های توصیفی دارد. این دانش های توصیفی گاه ماهیت تجربی دارند، گاه الهیاتی، عقلی و فلسفی. در میان دانش های توصیفی که بخشی از مبانی تربیت اخلاقی را فراهم می سازند، روان شناسی (بخصوص در شاخه هایی مانند شخصیت، رشد و اخلاق) جایگاه ویژه ای دارد. شاید بتوان به جرأت ادعا کرد که هیچ مبحث روان شناختی را نمی توان یافت که بی ارتباط با تربیت اخلاقی باشد، ولی در این میان مباحث رشد اخلاقی ارتباط وثیق  تری با تربیت اخلاقی دارند. فراهم آوردن دانش و مهارت لازم برای ایفای نقش تربیتی، علاوه بر اینکه باید بخشی از دغدغۀ زندگی روزمرۀ ما باشد، نباید تحت الشعاع نگرانی های ملموس تر اقتصادی، امنیتی و سیاسی قرار گیرد. امروزه تربیت نسل جدید، تنها منحصر به سازگارکردن آنها با هنجارهای موجود (جامعه پذیری) نیست؛ ارتقا و شکوفاسازی استعدادهای اخلاقی آنان هم بخشی از وظایف هر نسل در قبال نسل بعدی است. همه ما می دانیم اقدام به تربیت، بدون بهره مندی از بینش و مهارت لازم، چه بسا آسیب هایی در نسل جدید پدید می آورد که حتی با هزینه های سنگین، جبران شدنی نیست؛ تا جایی که برخی اندیشمندان عرصۀ تربیت، والدین و مربیان را دعوت به ترک تربیت می کنند.

*** با توجه به تخصصی بودن موضوع یادشده، جامعه هدف این پژوهش چه گروهی از مخاطبان هستند و گسترۀ آن در چه حدی است؟
همان طور که اشاره شد، این موضوع تخصصی است؛ از این رو جامعۀ هدف آن، عمدتاً دانشوران و مربیان علوم تربیتی-اسلامی، اعم از پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی هستند.

*** از آن جا که این اثر یک کار گروهی است، لطفاً درباره فصل های کتاب و نویسندگانش توضیح دهید.
بله. این کتاب در سه فصل کلی تالیف شده که نگارش هر فصل، بر عهده یکی از همکاران بوده است؛ در فصل نخست، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسین دیبا، پس از مرور کارکردهای مباحث رشد اخلاقی، به طیف شناسی نظریه های رشد اخلاقی و زمینه این طیف بندی پرداخته و نیز مروری بر زمینه های درونی و بیرونی رشد اخلاقی داشته است.
در فصل دوم، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن بوسلیکی، مدیر گروه تربیت، پس از ارائه تعریفی از مفاهیم اساسی دیدگاه «پیاژه» در رشد اخلاقی و نیز ارائه کلیاتی از نظریه رشد شناخت منطقی وی، به افرادی اشاره کرده که پیاژه برای تدوین نظریه اش از ایشان تأثیر پذیرفته است. آنگاه مبانی نظری دیدگاه او را بیان کرده و در ادامه، با اشاره ای به روش کار پیاژه، نظریه وی را در زمینه رشد اخلاقی (رشد قضاوت اخلاقی) ارائه نموده است. ایشان در بیان دیدگاه پیاژه، بر دوگانه «اخلاق اجبار» و «اخلاق همکاری» تأکید کرده و یافته های وی را بر محور این دوگانه سامان داده است. در انتها نیز از منظر مبانی، روش و محتوای نظریه، دیدگاه او را مورد ارزیابی قرار داده است.
بنده هم در فصل سوم، پس از ارائه تصویری از ارتباط کار «کلبرگ» با یافته های پیاژه، به روش کار وی (طراحی معماهای اخلاقی) اشاره کرده و آنگاه به معرفی مراحل ششگانه رشد اخلاقی (استدلال اخلاقی) از منظر کلبرگ پرداخته ام. در این بخش به ویژگی های مرحله ای بودن دیدگاه او نیز پرداخته شده و در ادامه، مراحل رشد اخلاقی، زمینه های رشد اخلاقی (رشد شناخت منطقی و اتخاذ نقش) معرفی و آخرین تغییرات نظام کلبرگی (مبتنی بر تغییر نظام نمره گذاری مصاحبه ها) گزارش شده است. در انتهای فصل هم دیدگاه کلبرگ در سه محور مبانی، روش و محتوای نظریه مورد ارزیابی قرار گرفته است.
منبع: اخبار پژوهشکده اخلاق و معنویت
کلمات کليدي
اخبار پژوهشکده اخلاق و معنویت, آثار علمی پژوهشکده اخلاق و معنویت
 
امتیاز دهی
 
 

[Part_Lang]
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه: 132
Guest (PortalGuest)

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي - دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
مجری سایت : شرکت سیگما