پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
اندیشه سیاسی محقق کرکی
تمرکز نویسنده بر ارایه شناختی از اوضاع سیاسی ، فرهنگی و مذهبی عصر محقق کرکی و ایجاد پیوند میان اوضاع و شرایط عصر او با اندیشه سیاسی _ فقهی این فقیه بزرگ عصر صفوی و همچنین بهره‌گیری از الگوی نظری مناسب برای فهم اندیشه سیاسی به منظور ارایه تحلیلی نو و دقیق از حیات سیاسی و مواضع سیاسی اجتماعی محقق کرکی و پیوند این دو با مبانی فقهی آن فقیه از جمله نکات مهمی است که در پ‍ژوهش حاضر مورد توجه قرار گرفته است.
عنوان اثر:اندیشه سیاسی محقق کرکی
نویسنده: سید محمد علی حسین زاده
موضوع اندیشه سیاسی
زبان فارسی
سال نشر 1380
تیراژ 1200
تعداد صفحات 148ص
تعداد جلد 1ج
نوبت چاپ دوم
تقدیر
سال نشر 1387
ناشر بوستان کتاب قم
فهرست مطالب کتاب
• فصل اوّل: اوضاع سیاسی عصر محقق کرکی
• فصل دوم: اوضاع فرهنگی مذهبی در عصر محقق کرکی
• فصل سوم: زندگی سیاسی محقق کرکی
• فصل چهارم: اندیشه سیاسی کرکی
• فصل پنجم: مبانی فقهی - سیاسی همکاری کرکی و دولت صفوی
• پیوست: وقف‌نامۀ آب فرات از عهد شاه طهماسب
• کتاب‌نامه
موضوع اثر و اهمیت آن
محقق کرکی از فقها و علمای بزرگ شیعی قرن دهم هجری است. در زمان وی شاه اسماعیل دولت شیعی صفوی را بنیان نهاد و کرکی از اولین فقهایی بود که به همکاری با این دولت نوپا پرداخت و در تقویت آن کوشید و از این جهت او از بانیان همگرایی علما و دولت در این عصر محسوب می‌شود به لحاظ نظری اهمیت کرکی در طرح نظریه ولایت فقیه است نظریه‌ای که با توجه به شخصیت فقهی سیاسی کرکی در این دوره رواج گسترده‌ای یافت به نحوی که شاه طهماسب نیز بر آن صحّه می‌گذاشت.
برجستگی‌های اثر نسبت به آثار مشابه
تمرکز نویسنده بر ارایه شناختی از اوضاع سیاسی ، فرهنگی و مذهبی عصر محقق کرکی و ایجاد پیوند میان اوضاع و شرایط عصر او با اندیشه سیاسی _ فقهی این فقیه بزرگ عصر صفوی و همچنین بهره‌گیری از الگوی نظری مناسب برای فهم اندیشه سیاسی به منظور ارایه تحلیلی نو و دقیق از حیات سیاسی و مواضع سیاسی اجتماعی محقق کرکی و پیوند این دو با مبانی فقهی آن فقیه از جمله نکات مهمی است که در پ‍ژوهش حاضر مورد توجه قرار گرفته است.
روش تحقیق و شیوه ارائه مطالب
روش تحقیق در این نوشته روش توصیفی - تحلیلی می‌باشد. توصیفی ازوضعیت و شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر محقق کرکی و تحلیلی از چگونگی ارتباط میان این وضعیت و مبانی فقهی و کلامی محقق کرکی و نیاز رفتار و حیات سیاسی ایشان.علاوه بر حفظ این روش تا انتهای کتاب نویسنده تلاش نموده در ارایه مطالب رعایت دقت و استنادات فقهی به مجموعه آثار محقق کرکی را نیز رعایت نماید.
نتیجۀ اثر
الف. ترسیم و توصیف دقیقی از اوضاع سیاسی عصر محقق کرکی که همزمان است با ظهور صفویان، آغاز نیروهای ایران و عثمانی در جنگ چالدران و استقرار دولت صفوی با انتقال قدرت به شاه طهماسب صفوی.
ب. ترسیم و توصیف دقیق اوضاع فرهنگی - مذهبی عصر محقق کرکی و گزارشی از چگونگی وضعیت تشیع در قلمرو سیاسی صفویان، وضعیت حوزه‌های علمی و مراکز فرهنگی و حضور گروه‌های فکری و سیاسی مثل تصوف ، قزلباشان و علمای سیاسی مخالف محقق کرکی.
ج. بررسی اندیشه سیاسی محقق کرکی در دو زمینه چارچوب فکری - اندیشه‌ای محقق کرکی در مسائل سیاسی و اجتماعی و نیز مبانی فقهی - سیاسی محقق کرکی.
مباحث اصلی اثر
نویسنده در این اثر در فصل اوّل به بررسی اوضاع سیاسی عصر محقق کرکی پرداخته است. بررسی چگونگی ظهور صفویه، جنگ چالدران و سلطنت شاه طهماسب از مهم‌ترین حوادث عصر این فقیه شیعی است. فصل دوّم، اختصاص به بررسی اوضاع فرهنگی - مذهبی در عصر محقق کرکی دارد در این فصل نویسنده به وضعیت تشیع ، تصوف، رابطه علما و صوفیان، قزلباشانو چگونگی وضعیت حوزه‌های علمی و مراکز فرهنگی پرداخته است. فصل سوّم عهده‌دار بررسی زندگی سیاسی محقق کرکی می‌باشد. در این فصل نویسنده به بررسی مخالفین محقق کرکی در میان علمای شیعه و نیز سران قزلباش و همچنین به بررسی مجموعه آثار و تألیفات کرکی پرداخته است. فصل چهارم که محوری‌ترین فصل کتاب است به اندیشه سیاسی کرکی اختصاص یافته است.در این فصل نویسنده به مسائلی همچون امامت، ولایت فقیه در عصر غیبت، شرایط فقیه، اختیارات فقیه، امر به معروف و نهی از منکر و نیز مبحث خراج از دیدگاه کرکی پرداخته است. فصل پنجم که آخرین فصل کتاب است به مبحث مهم و پراهمیت مبانی فقهی _ سیاسی همکاری کرکی با دولت صفوی اختصاص یافته است. در این فصل نویسنده ضمن بررسی زمینه‌های سیاسی و شرایط تاریخی همکاری محقق کرکی با دولت صفوی به دو مؤلفه مهم کرکی و مشروعین دولت صفوی و نیز کرکی و همکاری با دولت‌های جور نیز پرداخته است.در انتهای کتاب نویسنده به عنوان پیوست صورت وقف نامه آب فرات از عهد شاه طهماسب را ضمیمه نموده است.
منبع:
پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
آثار علمی, آثار پژوهشی, آثار علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی, سید محمد علی حسین زاده
|