بهشت و جهنم بر دو قسم است:

1. بهشت و جهنم برزخي كه تا پيش از قيامت برپاست و ارواح مؤمنان و معاندان در آن مي باشد.

2. بهشت و جهنم اخروي كه پس از قيامت برپا مي شود.

اما هردونوع بهشت وجهنم، ازابتداء آفرينش موجود بوده اند و نه تنهااز زمان پيامبراكرم(صلي الله عليه وآله وسلم) بوده اند، بلكه پيش از آن بوده است. البته مؤمنان و معاندان تا پيش از قيامت به بهشت و جهنم اخروي وارد نمي شوند.

پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله وسلم) به دليل اينكه علم به هر چيز داشته است مي تواند جايگاه سه شهيد بزرگوار را در بهشت برزخي كه بلافاصله پس از شهادت وارد آن مي شوند ببيند و براي اصحاب خود تشريح كند.

از آنجا كه در قيامت آدمى هم روح دارد و هم جسم (البته روح و جسم متحول شده و مناسب با سنخ و قوانين و سنن آن عالم)، عذاب جهنم و نعمت بهشت، هم به روح تعلق دارد و هم به جسم و اين مطلب را آيات و روايات تأييد مى‏كند. نگا: فيض كاشانى، محسن، اصول المعارف، صص 224 و 225.

    براى روشن شدن بهتر مطلب در باب عذاب جسمى و روحى جهنم و نيز نعمت جسمى و روحى بهشت، به چهار آيه از قرآن بسنده مى‏كنيم:

    1. عذاب جسمانى: آتش سوزان، اعلى (87)، آيه 12.مى‏خورند؛ ولى سير نمى‏شوند؛ واقعه (56)، آيات 53 - 51.

    2. عذاب روحانى: سوختن نفس آدمى، همزه (104)، آيات 4-7.حسرت بى پايان؛ آل عمران (3)، آيه 192.

    3. نعمت جسمانى: نوشيدنى‏هاى گوارا؛ محمد (47)، آيه 15.

    4. نعمت روحانى: خشنودى خدا، توبه (9)، آيه 72.زدودن كينه از نفوس. اعراف (7)، آيه 43.