براي روشني بحث لازم است توضيحات زير را حتما مورد توجه قرار دهيد:

بايد توجه داشته باشيم كه علت ابتلاهاي مومن به بلاهاي مختلف وجود ايمان در اوست تا ايمان او به سبب بلا وامتحان هاي سخت مورد سنجش قرار گيرد چنانكه مي خوانيم آيا مردم پنداشتند وقتي گفتند ايمان آورديم ديگر آنان را مورد امتحان قرار نمي دهيم عنكبوت /2

يا در جايي ديگر اينگونه آمده است:  و نَبلُوكُم بالشَّرِّ والخير فتنة ًو شما را با بدى و خوبى مى‏آزماييم(انبياء، آيه‏ى 35)

  خداوند تبارك و تعالى همه انسان‏ها، اعمّ از خوب يا بد،را مورد آزمايش قرار مى‏دهد. انگيزه آزمايش هم اين است كه افراد نيكوكار از افراد تبهكار بازشناسى شوند(ملك، آيه‏ى 2).

  در اين ميان مؤمنان آزمايش‏هاى سختى دارند(آل عمران، آيه‏ى 188 و سوره انعام، آيات 44 و 46 بررسى شود).

 كافى است زندگى انبياء و امامان و اولياء الهى مورد بررسى قرار گيرد. هيچ كس  به اندازه ايشان در بلا واقع نگرديده است. چنان كه امام صادق(ع) فرمودند:انَّ اشدَّ الناسِ بلاءً الانبياء ثمَّ الذين يلونَهُم، ثُم الامثَلُ  فالأمثلُ پيامبران بيش از همه سختىِ بلا را مى‏چشند، پس از آن‏ها جانشينان و پيروانشان و سپس به ترتيب كسانى كه نزد خدا مقامى ارجمندتر دارند(ميزان‏الحكمه،  ج 2، ص 568، ح 1898).

  آرى اهل حقّ هميشه در سختى بوده و هستند و اصلاً ديندارى و شريعتمدارى يعنى بلا كشيدن و دست و پنجه نرم كردن با  مشكلات؛ سوختن و ساختن؛ امّا اميد و توكل به فضل خدا داشتن: و من يتوكَّل على الله فهو حسبُه هر كه به خداوند توكل كند خدا او را  كفايت مى‏كند(طلاق، آيات 2 و 3 را بررسى كنيد).

  خداوندِ بلندمرتبه چه صريح و حكيمانه فرموده است: و لَنبلونّكم بشيء منَ الخوفِ والجوعِ و نقصٍ من الاموالِ و الأنفسِ و الثّمرات؛ و  بشّرالصابرين، الّذين اذا اصابتهم مصيبةٌ قالوا انّا لله و انّا اليه راجعون(بقره، آيات 155 و 156).

 آرى مؤمن به انواع بلاها آزمايش مى‏شود: ترس، گرسنگى، ضرر مالى، بيمارى و هر عاملى كه بر سلامتى جسمى و روحي اانسان تأثير  سوء مى‏گذارد و مواردى از اين دست، آزمايش‏هاى مؤمن است و خوشا به حال آن‏ها كه صبر پيشه مى‏كنند. آن‏ها كه چون مصيبتى  برايشان وارد شود اين ذكر شريف را مى‏گويند كه «ما از خداييم ، و به سوى او بازمى‏گرديم». در اخبار و روايات  ما وارد شده هر كسى در برابر مصيبتى كه مى‏بيند اين ذكر شريف را بگويد (انّا للّه و انا اليه راجعون). خداوند بهتر از آن چه كه به او  رسيده نصيب او مى‏سازد. كما اين كه ادامه‏ى آيه‏ى شريفه نيز اين موضوع را مى‏رساند كه صلوات و درود و هدايت الهى شامل حال  چنين فردى مى‏شود.

  البته بايد به اين دونكته نيز توجه لازم شود:1) اعمال بد در پيش آمدن بلا و سختى مؤثر است.  يعنى اگر از مؤمن نيز خطايى سرزند به بلايى گرفتار خواهد شدلازم به ذكر است بعضي مواقع سهل انگاري خودمان سبب به وجود آمدن بلايي مي شود مانند كسي كه سرعت خود را كنترل نمي كند و تصادف مي كند.

  2) بلا نوعى نعمت است. چون وسيله ارتقاء معنوى و روحى مؤمن را فراهم مى‏كند.البته به شرطي كه از آن در راه تكاملي خويش استفاده كند.