در بحار الأنوار رواياتى نقل شده است كه تعداد پيامبران را 124 هزار نفر ذكر كرده است. شمارى از اين روايات عبارت است از:
1. حضرت رسول مىفرمايد: «خداوند 124 هزار پيامبر آفريده و من گرامىترين آنان نزد خداوند هستم... و 124 هزار وصى آفريده كه على(ع) گرامىترين آنها نزد خداوند و بهترين ايشان است.»1
2. امام زين العابدين(ع) فرمود: «هر كس دوست دارد 124 هزار پيامبر با او مصافحه كنند، امام حسين(ع) رادر نيمه شعبان زيارت كند؛ چرا كه ارواح پيامبران از خداوند براى زيارت حضرتش اذن مىگيرند و به آنان اجازه داده مىشود و پنج نفر از ايشان اولوالعزم هستند».2
3. ابوذر(ره) از پيامبر خدا(ص) سؤال كرد: پيامبران چند نفرند؟ حضرت رسول(ص) فرمود: «124 هزار پيامبر ....»3
4. شيخ صدوق(ره) در كتاب اعتقادات مىفرمايد: «عقيده ما(شيعه اماميه) در تعداد انبيا اين است كه آنان 124 هزار نفرند و هر كدامشان وصىاى دارند.»4
مرحوم علامه طباطبائى در تفسير «الميزان»، بعد از ذكر روايت ابوذر(ره) در تعداد انبيا، مىفرمايد: «قسمت اول اين حديث كه مشتمل بر تعداد پيامبران است، از مشهورات است كه شيعه و سنى در كتبشان نقل كردهاند. صدوق در «خصال» و «امالى» از حضرت رضا(ع) از پيامبر خدا(ص) و از زيد بن على از اجدادش از اميرالمؤمنين(ع) و ابن قولويه در «كامل الزيارة» و سيد در «اقبال» از امام سجاد(ع) و در «بصاير الدرجات» از امامباقر(ع) روايت كردهاند.5
از سوى ديگر انس بن مالك از پيامبر خدا(ص) چنين روايت كرده است كه: «من به دنبال هشتاد هزار پيامبر مبعوث شدهام كه چهار هزار نفر آنان از بنى اسرائيل بودند». برخى اين روايت را چنان توجيه كردهاند كه روايت در صدد حصر تعداد پيامبران نيست و تنها بزرگان انبيا را ذكر فرموده است.
بنابراين، منشأ شهرت چنين تعدادى روايات ياد شده است. در منابع موجود نام تعداد بسيار اندكى از پيامبران به چشم مىخورد. شمارى از علل اين مسأله عبارت است از:
1. اكثر انبيا شريعت مستقل نداشتند و به شريعت پيامبر ديگر دعوت مىكردند؛ مثل حضرت لوط در زمان حضرت ابراهيم. اين پيامبران خودشان به طور مستقيم از خداوند وحى دريافت مىكردند؛ ولى از سوى وى مأمور به شريعت پيامبر ديگرى بودند.
2. بسيارى از انبيا معروف نبودند و براساس روايات، بر يك شهر يا روستا و يا يك خانواده مبعوث شدند.
اسامى پيامبرانى كه در قرآن آمده است، عبارتند از: آدم، نوح، ادريس، هود، صالح، ابراهيم، لوط، اسماعيل، يسع، ذوالكفل، الياس، يونس، اسحاق، يعقوب، يوسف، شعيب، موسى، هارون، داوود، سليمان، ايوب، زكريا، يحيى، اسماعيل صادقالوعد، عيسى و محمد(ص). افزون بر اين، در قرآن گاه به نامهايى برمىخوريم كه پيامبريشان محل بحث است؛ مانند ذىالقرنين، عمران پدر مريم و عزير.
برخى آيات نيز اوصاف پيامبرى را ذكر كرده و نامش را نياوردهاند؛ مثل آيات 243 و 246 بقره كه به ترتيب در مورد حزقيل و اشموئيل است يا آيه 259 بقره كه در مورد ارميا يا عزير مىباشد. همچنين آيه 65 كه در مورد خضر است؛ اگر چه پيامبرى جناب خضر محل بحث است.6
در روايات نيز نام برخى انبيا آمده است: همچون اشعيا؛ حيقوق يا حبقوق، دانيال، جرجيس و حنظله و خالد.7
حكمت اعطاى معجزه اقتضا مىكند كه به همه پيامبران معجزه اعطا شود.
پىنوشت:
1. بحارالانوار، مجلسى، ج11، ص30.
2. همان، ص58.
3. همان، ص32.
4.همان، ص28.
5. الميزان، ج2، ص144.
6. الميزان، ج 2، ص 140.
7. بحارالانوار، ج14 ص12.