فهرست
تبليغات

  

پاسخگویی پیشگام
پنجشنبه 23 اسفند 1397 اسلام و رعایت حقوق اقلیت ها
اسلام و رعایت حقوق اقلیت ها

اسلام اگر چه تمام مردم از جمله پیروان ادیان دیگر را به پذیرش دین خود دعوت می کند، ولی از آنجا که اکراه در دین را نمی پذیرد، با کسانی که این دین را نمی پذیرند با مسالمت رفتار کرده و برای آنان حقوقی تحت عنوان «حقوق اقلیت ها» قرار داده است.

انواع اقلیت ها
با مطالعه ی کتب تاریخی می توان به این موضوع پی برد که اقلیت ها به دو شکل در جوامع مسلمین ظهور پیدا کرده اند:
1. اقلیت های نژادی
در این مورد مسلمانان هیچ گونه مشکل اساسی نداشتند؛ زیرا اسلام با اجرای طرح مساوات و اخوت اسلامی، هر گونه تبعیض و برتری نژادی را از بین برده است.
خداوند متعال در این باره می فرماید: «يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبير»؛ «اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيره‏ها و قبيله‏ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد؛ (اينها ملاك امتياز نيست،) گرامى‏ترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست؛ خداوند دانا و آگاه است‏». حجرات/13
لذا در عصر ظهور اسلام عزیز مشاهده می کنیم که افرادی؛ از قبیل «سلمان» از ایران، «صهیب» از روم و «بلال» از حبشه به عنوان اصل فعّال و اصلی جامعه ی اسلامی بودند.
2. اقلیت های مذهبی
دین مبین اسلام به پیروان ادیان نیز به دیده ی احترام می نگرد.
انواع حقوق اقلیت های دینی
حقوق اقلیت های دینی را می توان در چند بخش خلاصه کرد:
بخش اول: حقوق عقیدتی
1. حق اعتقاد و تدیّن
اسلام عزیز گرچه مردم و مخصوصا اهل کتاب را به دین حقیقی دعوت می کند ولی در انتخاب آن، مردم را آزاد می گذارد. قرآن کریم می فرماید: «لا إِكْراهَ‏ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَي‏...»؛ «در قبول دين، اكراهى نيست. (زيرا) راه درست از راه انحرافى، روشن شده است‏». بقره/256
علامه طباطبائی (ره) می فرماید: «این آیه یکی از آیاتی است که دلالت دارد بر این که اسلام بر اساس شمشیر و خون بنا نشده و به اکراه و زور فتوا نداده است، بر خلاف آنچه برخی از افراد محقّق تازه وارد، چنین می پندارند». المیزان، ج 2، ص 343
«میشون» می گوید: «از امور ناگوار بر امت های مسیحی این بود که روحیه ی گذشت دینی که بزرگترین ناموس برای محبت بین جماعت ها است را باید از مسلمانان فرا بگیرد». حاضر العالم الاسلامی، ج 3، ص 211
2. آزادی اندیشه و حق اظهار نظر
اسلام عزیز آزادی اندیشه و حق اظهار نظر را حتّی برای پیروانی که در سایه ی حکومت اسلامی زندگی می کنند داده است؛ زیرا مبنای اسلام آزادی عقل و تفکر با اقامه ی حجت و برهان است.
قرآن کریم درباره ی عقائد اهل کتاب می فرماید: «وَ قالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى‏ تِلْكَ أَمانِيُّهُمْ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ‏ إِنْ كُنْتُمْ صادِقين‏»؛ «آنها گفتند: «هيچ كس، جز يهود يا نصارى، هرگز داخل بهشت نخواهد شد.» اين آرزوى آنهاست! بگو: «اگر راست مى‏گوييد، دليل خود را (بر اين موضوع) بياوريد!»». بقره/111
لذا مشاهده می کنیم که یهود و نصارا در مدینه به محضر پیامبر نور و رحمت رسیده و با او در عقائدشان مباحثه می کردند، و این روش بعد از رسول خدا نیز ادامه پیدا کرد، گرچه در عهد خلافت شیخین، به جهت قدرت نداشتن پاسخگویی به آنان از این آزادی ممانعت کردند.
بخش دوم: حمایت در پناه قانون
از مصادیق رأفت اسلام عزیز به اقلیت های مذهبی، حمایت در پناه قانون از هر گونه ظلم و تعدّی است. آنان در صورتی که به شرائط ذمّه عمل کنند جان و مال و آبرویشان در امان است.
حکومت امام علی علیه السلام، گواه این واقعیت است.
حضرت می فرمایند: «به من خبر رسیده که فردی از لشکر معاویه بر زن مسلمان و زنی دیگر از اهل کتاب که هم پیمان با مسلمانان است وارد شده و خلخال و دستبند و گردنبند آن ها را به زور گرفته است... لذا اگر انسان مسلمان بعد از این واقعه به جهت تأسف بر آن بمیرد نباید سرزنش شود». کافی، ج 5، ح 6
بخش سوم: حقوق مالی و اقتصادی
شیخ مفید (ره) می فرماید: «خداوند متعال جزیه را به جهت حفظ خون اهل کتاب و منع از بردگی کشاندن آنان و حفظ اموالشان قرار داده است». المقنعه، ص 269
شهید اول می فرماید: «شراب کافری که استتار کرده محترم است و کسی که آن را غصب نماید قیمت موجود نزد حلال شمرده را ضامن است. و هم چنین است خوک». اللمعه الدمشقیه، ص 234
بخش چهارم: حقوق اجتماعی
اهل کتاب حق هر گونه شغلی را در کشورهای اسلامی دارند مگر شغلی را که اسلام اجازه نداده است و نمی توانند علنی به آن تظاهر کنند.
اسلام عزیز حقوق اجتماعی اهل کتاب را نیز مراعات کرده و در صورتی که به درجه ی فقر و استضعاف رسیدند برای آنان حقوقی مقرّر نموده است.
امام علی علیه السلام با دیدن پیرمرد نصرانی که در حال گدائی کردن بود؛ فرمودند: «از او کار کشیدید و هنگامی که مسن و پیر شد و از کار عاجز گشت او را رها کرده و از او منع نمودید؟! از بیت المال به او انفاق نمایید». تهذیب الاحکام، ج 6، ص 293
بخش پنجم: حقوق مدنی
اسلام عزیز حقوق مدنی اهل ذمّه را نیز محترم شمرده و بر عقد و ایقاعاتی که نزد انان منعقد می شود، ترتیب اثر داده است؛ مگر اموری که باعث تضعیف مسلمانان باشد؛ همچون پیمان های جنگی با دشمنان اسلام.
اسلام عزیز عقد و طلاق آنان را ترتیب اثر داده و می فرماید: «إِنَّ لِكُلِّ أُمَّةٍ نِكَاحا»؛ «همانا برای هر امتی نکاحی است». وسائل الشیعه، ج 16، ص 37
و هم چنین «حق ارث»، «وصیت» و «صدقه و وقف» آنان را امضا کرده و هر گز اجازه نداده تا کسی آن را ابطال کرده و یا تغییر دهد و یا آن را در غیر موردش مصرف نماید. الکافی فی الفقه، ص 326
بخش ششم: حفظ کرامت
انسان از نظر اسلام عزیز، مخلوقی متمایز از سایر مخلوقات است. انسان مخلوقی است دارای کرامت، هر چند عقیده ای خاص برای خود داشته باشد. 
از پیامبر نور و رحمت نقل شده است که فرمودند: «إِذَا أَتَاكُمْ‏ كَرِيمُ‏ قَوْمٍ فَأَكْرِمُوهُ»؛ «هر گاه نزد شما شخصی کریم از قومی آمد او را ارام کنید». دلائل الامامة، ص 81
1. حرمت قذف غیر مسلمان
اسلام نسبت ناشایست به اقلیت های مذهبی را حرام کرده است.
ابی الحسن حذّاء می گوید: من نزد امام صادق علیه السلام بودم، کسی از من سؤال کرد: بدهکار تو چه کرد؟ من به او گفتم: او فرزند زن زناکار است. در این هنگام امام صادق علیه السلام نگاه تندی به من کردند. عرض کردم: فدایت گردم، او مجوسی است و مادرش خواهرش می باشد. حضرت فرمودند: « أَ وَ لَيْسَ ذَلِكَ فِي‏ دِينِهِمْ‏ نِكَاحا»؛ «آیا این ازدواج در دینشان نکاح به حساب نمی آید؟». کافی، ج 7، ص 240
2. حسن رفتار
اسلام به جهت تکمیل مکارم اخلاق و پیاده کردن آن در سطح جامعه آمده است، و گستردگی ـن به حدّی است که پیامبر نور و رحمت، ارزش های اخلاقی را در معاشرت با غیر مسلمانان نیز تعمیم داده است. لذا ایشان به عیادت همسایه ی یهودی خود رفت. مکارم الخلاق، ص 359
از جمله وصایای امام باقر علیه السلام این است که فرمود: «وَ إِنْ جَالَسَكَ‏ يَهُودِيٌ‏ فَأَحْسِنْ مُجَالَسَتَه‏»؛ «و اگر شخص یهودی با تو مجالست کرد، همنشینی او را نیکو بدار». الامالی، مجلس 23

جواد حیدری
مدیر گروه فرهنگی تبلیغی پاسخگو زیر نظر دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان - نمایندگی مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی
@javadheidari110
الحمدلله رب العالمین
 
امتیاز دهی
 
 



تعداد بازديد اين صفحه: 2134
خانه | بازگشت | حريم خصوصي كاربران |
Guest (PortalGuest)

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (شعبه اصفهان)
مجری سایت : شرکت سیگما