نويسنده: نيكزاد تهراني، علي‌اكبر
ناشر: نواي قلم
ناشر اصلي: قم
قطع: شوميز
تعداد صفحات: 73
نوبت و سال انتشار: نوبت اول 1388ش
قيمت: 7000
چكيده:
در اين پژوهش دو رويكرد مهم فكري و مذهبي در جهان اسلام يعني رويكرد وحدت و اخوت اسلامي و زندگي مسالمت‌آميز مسلمانان در كنار يكديگر بر اساس مشتركات ديني و مذهبي و رويكرد تكفير و تكفيرگرايي، مطرح شده است.
موضوع: كلام اسلامي
توضيحات:
در اين پژوهش دو رويكرد مهم فكري و مذهبي در جهان اسلام يعني رويكرد وحدت و اخوت اسلامي و زندگي مسالمت‌آميز مسلمانان در كنار يكديگر بر اساس مشتركات ديني و مذهبي و رويكرد تكفير و تكفيرگرايي، مطرح شده است. و رويكرد اول مورد ستايش و رويكرد دوم مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است. نويسنده سعي دارد با استفاده از آموزه‌هاي قرآن، سنت و سيره پيامبر اكرم و معصومين(ع) نشان دهد كه پديده تكفير و تكفيرگرايي با روح اسلام و آموزه‌هاي نبوي همخواني ندارد و با فرهنگ اسلامي بيگانه است و در تاريخ اسلام نه تنها نشاني از آن ديده نشده بلكه فرهنگ اسلامي از آن تبرّي جسته و به مقابله با آن برخاسته است. در همين راستا وي به بررسي مفهوم اسلام و معيار مسلماني، ملاك ايمان، تفاوت ميان ايمان و اسلام، نسبت بين عمل و ايمان، مفهوم كفر و موجبات آن، شرك و اقسام آن پرداخته است و انكار توحيد ورسالت پيامبر، انكار يكي از ضروريات دين مانند نماز، روزه، جهاد، حج و ...، انكار ضروريات مذهب و ارتكاب گناهان كبيره را عامل تقويت كفر دانسته است. در بخش ديگري از كتاب، نويسنده، مفهوم تكفير و پيشينه تاريخي آن را بيان كرده است و اعتقاد دارد؛ در زمان حيات پيامبر اسلام(ص) اين مسأله رايج نبوده و خود آن حضرت به كسي يا گروهي نسبت كفر نداده است و اين مطلب پس از وفات آن حضرت رواج يافت و مهمترين هدف و انگيزه تكفير را رسيدن به قدرت و منافع شخصي و سياسي عنوان كرده است. وي تكفير و تكفيرگرايي را عامل اصلي رواج انحرافات فكري و اجتماعي و ايجاد ظلم و فساد و محروم شدن عده‌اي از مسلمانان از حقوق اجتماعي مي‌داند. و رونق بحث ارتداد و تكفير را در زمان خلافت امام علي(ع) و مخالفت‌هاي گسترده گروه‌هاي مختلف با شيوه حكومت‌داري ذكر كرده است. از نظر نويسنده بيشترين نزاع‌هاي بين مسلمانان ريشه در رويكرد و آموزه‌هاي مذهبي ندارد بلكه متأثر از مسائل اجتماعي و رشد تعصب‌هاي مذهبي است. زيرا آموزه‌هاي عموم مذاهب اسلامي بر خلاف مشي برخي از پيروانشان نه تنها مشوق نزاع‌هاي مذهبي و گسترش تكفير در بين مسلمانان نيستند؛ بلكه مسلمانان را به اتحاد و همدلي و رفع اختلافات فرا مي‌خواند. در بخش بعدي كتاب، نويسنده به شناسايي جريان‌هاي فكري و عوامل ايجاد تكفير گرايي در جهان اسلام مي‌پردازد و خوارج را نخستين گروهي مي‌داند كه انديشه تكفير و تكفير گرايي را در اسلام رواج دادند و پس از آن تابعان فكري خوارج مانند اهل حديث، سلفي‌ها و بالاخره وهابيت به رهبري محمدبن عبدالوهاب عوامل اصلي گسترش فكر تكفير در جهان اسلام قلمداد شده‌اند. وي تكفير را از ديدگاه فقه مذاهب مختلف اسلامي اعم از شيعه وسني مورد بحث و بررسي قرار داده و معتقد است كه بر اساس ديدگاه تمامي مذاهب اسلامي هر يك از افراد به توحيد و اصول دين اسلام اعتقاد زباني داشته باشد مسلمان و خون او محترم است و نمي‌توان با ادله ظاهري و غير علمي كسي را مرتد و كافر شمرد و براساس آن به قتل او اقدام نمود. وي همچنين ادله عدم جواز تكفير هيچ يك از مسلمانان را از قرآن كريم، روايات و سنت نبوي، سيره پيامبر اسلام و روايات و سيره ائمه معصومين(ع) ذكر مي‌كند و به نقد تفكرات محمدبن عبدالوهاب و پيروان افراطي وي مي‌پردازد كه براساس اين تفكرات گروهي از مسلمانان به ويژه شيعيان را به خاطر برخي از عقايد مذهبي و مراسم ديني مانند زيارت و عزاداري و توسل به اهل بيت(ع) مشرك و كافر مي‌خواننده و ريختن خونشان را مباح مي‌شمرند. نويسنده به شباهت‌هاي وهابيان با خوارج صدر اسلام نيز اشاره كرده و ديدگاه‌هاي ساير مذاهب و علماي اسلامي را نيز در نقد افكار و رفتار تكفيرگرايي وهابيت منعكس كرده است و اين گروه را مطرود كليه مذاهب اسلامي اعم از شيعه واهل سنت خوانده است.