مقدمه: یکی از پروژه های گروه تربیتِ پژوهشکده اخلاق و معنویت، پروژه «وضعیت سنجی، بازبینی و طراحی مقیاس‌های حوزه روان‌شناسی اخلاق» است؛ این پژوهش به بررسی مقیاس هایی می پردازد که میزان متخلّق بودن افراد را تعیین کرده و سطح ویژگی های اخلاقی آن ها را می سنجد. مجری این طرح پژوهشی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حمید رفیعی هنر می باشد و مصاحبه زیر، حاصل گفت و گوی کوتاه با ایشان است:
*** لطفاً درباره پروژۀ یادشده توضیح مختصری بیان کنید.
امروزه شاخه‌ای از علم به نام «روان‌سنجی»، عهده‌دار کمّی سازی حالات کیفی- روانی انسان هاست و با استفاده از این علم در شاخه ها و جنبش های مختلف روان شناسی همچون: روان‌شناسی اخلاق، روان شناسی مثبت گرا، روان شناسی شخصیت و روان شناسی مرضی به ساخت سنجه‌هایی اقدام شده که به طور مستقیم و غیرمستقیم، مفاهیم و سازه های اخلاقی را مورد سنجش قرار می‌دهد.
عنوان پژوهشی که بنده در حال انجام آن هستم، «وضعیت سنجی، بازبینی و طراحی مقیاس های حوزۀ روان شناسی اخلاق» است که خروجی آن در قالب یک کتاب خواهد بود.
*** مسئلۀ اصلی در این پژوهش چیست؟
علی رغم وجود سنجه های مختلف حوزۀ اخلاق در شاخه های مختلف روان شناسی، تاکنون مرور منسجمی از مقیاس های داخلی و خارجی در حوزۀ اخلاق انجام نشده و ویژگی‌های روان سنجی آن ها مورد بررسی قرار نگرفته و به تبع آن، نیازسنجی طراحی مقیاس های جدید اخلاقی نیز انجام نگرفته است. از این رو، پروژۀ پژوهشی «وضعیت سنجی، بازبینی و طراحی مقیاس‌های حوزه روان‌شناسی اخلاق» در دستور کار پژوهشکده اخلاق و معنویت قرار گرفت.
*** در این پژوهش به طور خاص چه چیزی مد نظر است؟
در واقع مقصود از این پژوهش، گردآوری گزارش سنجه های اخلاق در یک مجموعۀ مدون، همچنین بررسی سطح علمی و روش شناسانه سنجه های طراحی شده و تسهیل اطلاع یا دسترسی پژوهشگران به سنجه های اخلاقی است تا از این طریق بتوان میزان متخلّق بودن افراد و سطح ویژگی های اخلاقی آن ها را تعیین نمود.
*** پارامترها و حوزه های مطرح برای ابزار سنجش و کیفیت ابزار سنجش کدام است؟
اگر بخواهیم پارامترهایی را برای کیفیت ابزار سنجش در نظر بگیریم، عبارتند از: اعتبار، روایی و پاسخ گویی؛ و حوزه های ساخت ابزار سنجش مفاهیم و سازه های اخلاقی نیز شامل موارد زیر است:
- روان شناسی اخلاق؛ سنجش قضاوت اخلاقی؛
- روان شناسی مثبت گرا و سنجش فضایل و توانمندی های انسان؛
- روان شناسی شخصیت و روان شناسی مرضی؛
- اندیشه اسلامی و ساخت مقیاس هایی برای سنجش مفاهیم و سازه های اخلاقی در ایران.
*** با توجه به تخصصی بودن موضوع یادشده، جامعه هدف این پژوهش چه گروهی از مخاطبان هستند و گسترۀ آن در چه حدی است؟
همان‌طور که اشاره کردید، این موضوع کاملاً تخصصی است؛ از این رو جامعۀ هدف آن، عمدتاً دانشوران علوم اسلامی، اعم از پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی هستند.
*** لطفاً درباره روند کار این پروژه توضیح دهید.
این پروژه قرار است در دو فاز بررسی شود که عبارتند از : پژوهش‌های ایرانی و پژوهش‌های غیرایرانی.
در فاز اول پژوهش، بعد از بررسی مقالات، پایان نامه ها، و طرح های پژوهشی مؤسسات و مراکز علمی کشور، حدود 120 سنجه اولیه شناسایی شد که بعد از بررسی، 60 مورد آنها به دلیل عدم ارتباط به حوزه اخلاق و سازه‌های اخلاقی از روند بررسی خارج گردید و هم اکنون بررسی مروری 60 مقیاس اخلاقی که در ایران ساخته شده، آغاز شده است.
البته گفتنی است که روش بررسی مروری این سنجه های اخلاقی با استفاده از یکی از روش های معتبر بین المللی در حال انجام است. منبع:
تاریخ خبر: 1398/6/5 سهشنبهتعداد بازدید کل: 147 تعداد بازدید امروز: 1