فراخوان مقالات

كنگره بين المللى فقيه مصلح

علامه آيت الله شيخ محمد حسين كاشف الغطاء

زمستان 1390 ش/1432ق/2012م

بسم الله الرحمن الرحيم

مقدمه

در آستانه شصتمين سال رحلت يكي از مصلحان برجسته جهان اسلام و تشيع و از طلايه داران اتحاد و بيداري مسلمانان ، علامه شيخ محمد حسين كاشف الغطاء (م 1373ق) ، و به منظور بررسي ابعاد گوناگون حيات علمي – عملي او ، خصوصاً در ارتباط با پاره اي از خرافات و نابساماني هاي مذهبي -  اجتماعي ، و نيز در تداوم كنگره هاي انديشمندان شيعي و مصلحان اسلامي  چونان : شهيدين ، شرف الدين ، بلاغي و  ...  كنگره بزرگداشت ايشان در ايران ، همراه با نشست هاي علمي در عراق و لبنان و ايران برگزار مي شود.

از صاحبان قلم و انديشه و پژوهشگران حوزه و دانشگاه دعوت مي شود با نوشتن مقاله اي درباره يكي از محورهاي پيشنهادي بر غناي كنگره بيفزايند.

مقدمه

علامه آيت الله شيخ محمد حسين كاشف الغطاء ، از تبار علامه بزرگ شيخ جعفر كاشف الغطاء (مولف اثر ارجمند كشف الغطاء) و از بيت دانش و فضيلت بود. در سال 1294 ق در نجف متولد شد و در 1373 ق وفات يافت. او در محضر بزرگانى چونان سيد محمد كاظم يزدى (از 1312 ق تا 1337)، آخوند خراسانى(از 1312 ق تا 1329)، آقا رضا همدانى، ميرزا محمد تقى شيرازى و ... فقاهت آموخت و از ملازمان و معتمدان مرحوم سيد يزدى گشت و پس از رحلت او، به همراه برادرش وصى وى شد. ايشان، علاوه بر فقه و اصول، در دانش هايى چون حكمت، كلام و ... نيز از اساتيد فن درس آموخت. آثار فلسفى ملاصدرا چونان مشاعر، عرشيّه و شرح هدايه تا اسفار و شرح اصول كافى و ... را فرا گرفت.

 تدريس و مرجعيت

 علامه كاشف الغطاء، پس از ارتحال استاد بزرگوارش آيت الله سيد محمد كاظم يزدى، با مراجعات عده اى از مومنان بغداد و ...، تعليقه اى بر(تبصره المتعلمين) نگاشت و به سرعت يكى از مراجع جهان تشيع عصر خود شد. بخشى از آثار او در پاسخ به اين منصب و مسؤوليت است. آثارى چونان: سوال و جواب، وجيزة الاحكام، حاشيه بر سفينة النجاة، زاد المقلدين، مناسك حج، حاشيه بر عروة الوثقى ...

 هم چنين وى، هماره در مسند تدريس تا پايان زندگى قرار داشت و جمعى از بزرگان، در زمره شاگردان ايشان قرار داشتند. 

 پژوهش و نگارش

 ايشان در زمره عالمانى قرار داشت كه با كتابت مانوس بود. نخستين نگارش وى (العبقات العنبريه فى طبقات الجعفريه) در تاريخ نگارى خاندان كاشف الغطاء است پس از آن در قلمروها و موضوعات گوناگون به تاليف و تحقيق پرداخت كه در ادامه نوشتار تعداد و گستره آن خواهد آمد. تنها به اين نكته بسنده مى‏شود كه دغدغه هاى فكرى - اجتماعى در بخش وسيعى از آثار ايشان، محسوس مى نمايد. همان ويژگى كه او را جزو عالمان بيدار مصلح قرار مى دهد.

 خطابه و ادب

 علامه كاشف الغطاء، »خطيب بليغ« بود و مقامات علمى و منصب مرجعيت را ناهمساز با ارائه خطابات موثر ندانست. از اين رو، بخشى از ره آوردهاى علمى او در خطابه هايى است كه در مناطق مختلف جهان اسلام ايراد فرمود.

  همچنين ايشان، از خاندان ادب و بلاغت بود. شعر او سرشار از نوع آوري، تخيل، روانى و ... بود و بى ترديد در زمره برجستگان مراجع شاعر معاصر قرار داشت. همچنين نثر ادبى او نيز فاخر بود و بانگاشته هاى ادبى معاصر عرب رقابت داشت.  

جهاد سياسى

 حيات علامه كاشف الغطاء، با "جهاد" همراه بود، و در خط مقدم مرجع مجاهد قرار گرفت. در دفاع از مردم عراق در كنار مراجعي بزرگوار چونان : آيت الله سيد محمد كاظم يزدى و ... حضورى موثر يافت و سفرهاى مكرر جهادى  داشت. در مسايل داخلى عراق، از جمله قيام ملى 1935 م نقش بارزى يافت. در ارتباط با  اشغال فلسطين و ظهور صهيونيسم در منطقه، تكاپوهاى وافرى نشان داد از جمله: فتاوى جهادى، خطابات و مكتوبات تحليلى و تاثير گذار، حضور فعال در كنگره هاى مربوط به فلسطين(از جمله كنگره جهانى قدس شريف در سال 1931 م كه به دعوت مفتى فلسطين سيد امين حسينى برگزار شد و علامه كاشف الغطاء، نماز عشا را امامت كرد و خطبه‏اى آتشين و متقن ايراد كرد) و ...  .

 همچنين ايشان مسايل مختلف جهان اسلام را با حساسيت تعقيب مى كرد. به ويژه در ارتباط با مسايل ايران، تعلق ويژه اى داشت و در سفرها و مكاتبات و ... حوادث آن را با دقت و عنايت پى‏گير بود.

 ديدگاه هاى اصلاحى

 علامه كاشف الغطاء، از مصلحان برجسته جهان اسلام و تشيع است.  ابعاد گوناگون حيات علمى _ عملى او را از منظر اصلاحى مى توان ديد و ارزيابى كرد. نگاشته هايى چونان تحرير المجله، به قصد تكميل فقه سنتى و ارتقاى آن به فقه تطبيقى - مقارن اتفاق افتاد، هم چنين ديدگاه هاى وى در وحدت اسلامى و تقريب جوامع مسلمان  در آثار گوناگون او ظهور و بروز يافت . در ارتباط با پاره اى از خرافات و نابسامانى‏هاى مذهبى - اجتماعى نيز به خطابه ها، مكتوبات و اقدامات عملى پرداخت . در مجموع، ديدگاه ها و اقدامات اصلاحى او فصل  مفصّلى را در تحليل آرا و شخصيت ايشان به همراه دارد.

 سفرها و ديدارها

 علامه كاشف الغطاء، حدود سه سال را  - پس از سفر  حج - در سوريه، لبنان و مصر گذراند (1329 ق - 1911 م -  به بعد) اين اقامت سه ساله در شناخت او  از وضعيت جهان عرب و اسلام  آن روزگار تاثير بسزايى داشت، همچنين پاره اى از مراودات با شخصيت هاى علمى - ادبى منطقه را براى او فراهم كرد. از آن پس نيز سفرهاى متعددى به فلسطين، ايران، لبنان، پاكستان  و ... داشت. كه در اين سفرها ملاقات هاى علمى و نيز ديدار با شخصيت هاى سياسى - اجتماعى آن  كشورها اتفاق مى افتاد.

 آثار و تاليفات

 نگاشته هاى علامه آيت الله شيخ محمد حسين كاشف الغطاء مجموعه اى وسيع را در بر مى گيرد در ميان آثار چاپ شده، آثار زير را مى توان بر شمرد:

 1 . تحرير المجله 2. المراجعات الريحانيه 3 . الفردوس الاعلى 4. جنه الماوى 5. الدين و الاسلام 6. اصل الشيعه و اصولها 7. العبقات العنبريه 8. نبذة من السياسة الحسينيه 9. عين الميزان فى نقد الجرح و التعديل  10 . الايات البينات (شامل 4 رساله: 1. المواكب الحسينيه 2. نقض فتاوى الوهابيه 3. رد الملاحده 4. خرافات البابيه) 11. التوضيح فى بيان حال الانجيل و المسيح 12. الارض و التربة الحسينيه 13. قضية فلسطين الكبرى 14. فى الحكمه و السياسه 15. المثل الاعلى فى الاسلام لابحمدون و دهها اثر چاپى ديگر از جمله رساله هاى عمليه و تعليقات و حواشى بر كتابهاى فقهى، روايى و نيز تصحيح و ترجمه برخى از آثار ادبى - تاريخى. در ميان آثار غير مطبوع ايشان، تاليفات مهمى وجود دارد از جمله شرح العروة الوثقى (4 ج)، دايرة المعارف العليا، كنّاشه ، ديوان ، تنقيح الاصول و ... 

 اهداف كنگره كاشف الغطاء :

 اين كنگره، در تداوم كنگره هاى انديشمندان شيعى و مصلحان اسلامى چونان شهيدين، شرف الدين، بلاغى و... است كه توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى (وابسته به دفتر تبليغات اسلامى قم) با دو هدف اصلى، برگزار مى شود. 

 1. تحقيق، تصحيح و آماده سازى مجموعه آثار علامه كاشف الغطاء

 آثار گسترده و متنوع ايشان، برخى چاپ شده اند و برخى هنوز نشر نيافته است. تحقيق علمى آثار و عرضه آن در قالب «موسوعه آثار كاشف الغطاء» صورت خواهد گرفت تا آثار ايشان، با اعتماد و اتقان و سهولت بيشتر مورد مراجعه قرار گيرد.

 اين كار، در «مركز احياء آثار اسلامى» پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى (وابسته به دفتر تبليغات اسلامى) از چندين سال قبل آغاز شده است و هم زمان با كنگره، موسوعه آثار كاشف الغطاء حداقل در بيش از 40 جلد عرضه خواهد شد. 

 2. بررسى شخصيت و انديشه هاى علامه كاشف الغطاء

 شخصيت جامع و آثار گسترده ايشان، اين زمينه و مجال را مى آفريند كه عالمان و دانشوران حوزه و دانشگاه در مناطق گوناگون جهان اسلام، درباره آن شخصيت و آراء او بيانديشند و سهم او را در ارتقاى ‏دانش و فرهنگ اسلامى بازيابى كنند و مساله هاى زمانه ما را در افق ديدگاه او موردمطالعه قرار دهند.

 فراخوان حاضر، دريچه اى درانتخاب محورها براى انديشوران است و طبعا موضوعات، محدود در اين منظر و محدوده نخواهد بود. بلكه آنچه بتواند در شخصيت شناسى و انديشه يابى ايشان افق گشايى كند، با استقبال مواجه خواهد بود. 

دبيرخانه علمى كنگره كاشف الغطاء

فراخوان مقاله

كنگره بين المللي علامه شيخ محمد حسين كاشف الغطاء قدس سره

محور اول: عصر و شخصيت كاشف الغطاء

 الف: عصر كاشف الغطاء

 1. بررسى شرايط سياسى، اجتماعى و فرهنگى دوره معاصر حيات او

 2. ويژگى هاى حوزه نجف در زمانه او 

 ب. خاندان كاشف الغطاء

 1. نياكان، بزرگان و برادران خاندان او از منظر:  جايگاه علمى - فكرى ؛ مرتبت و تاثيرگذارى‏هاى اجتماعى - سياسى ؛

  سلوك عملى و اخلاقى

 ج) شخصيّت كاشف الغطاء

 1. شخصيت علمى:

 1/1 زمينه ها و ريشه هاى فكرى - علمى

 1/2 گستره دانش و جامعيت انديشه

 1/3 آزاد انديشى فكرى

 1/4 نوآورى و ابتكارات 

 2. شخصيت اجتماعى - سياسى كاشف الغطاء:

 2/1: مرجعيت دينى

 2/2 : مبارزات سياسى و فعاليت هاى جهادى

 2/3: خدمات اجتماعى

 2/4: اصلاحات اجتماعى و حوزوى

 3. شخصيت ادبى كاشف الغطاء

 3/1: شعر

 3/2: نثر ادبى

 3/3: نقد ادبى

 4 . شخصيت تبليغى كاشف الغطاء

 4/1: خطابه و منبر

 4/2: نگارش (كتاب، مقاله)

 5 . شخصيت اخلاقى كاشف الغطاء

 5/1: سلوك عبادى - معنوى

 5/2: اخلاق ارتباطى (معاشرت اجتماعى، اخلاق، علمى و ...) 

 6. تاثيريابى ها و تاثير گذارى ها:

 6/1: اساتيد

 6/2: شاگردان

 6/3: ارتباطات و مراودات علمى و سياسى (مراكز، مجامع، شخصيت‏ها و ...)

 6/4: دوستان و معاشران

 6/5: هجرت ها و سفرها 

 د. آثار كاشف الغطاء

 1. معرفى هاى تفصيلى و تحليلى آثار

 2. معرفى هاى تطبيقى و مقايسه اى آثار

 3. نقد و ارزيابى آثار

 4. معرفى هاى كتاب‏شناختى  

 محور دوم: بررسى انديشه هاى كاشف الغطاء

 الف. انديشه هاى قرآنى - حديثى

 1. روش شناسى تفسير قرآن

 2.  اعجاز و بلاغت قرآن

 3.  ديدگاه هاى تفسيرى

 4.  مستندات قرآنى در آثار و آراى وى

 5.  نگرش هاى علوم قرآنى

 6.  جايگاه حديث و سنت از منظر وى

 7.  روش شناسى حديثى - رجالى

 ب.انديشه هاى فقهى و اصولى

 1. امتيازات و ويژگى هاى فقهى

 2. كاشف الغطاء و شرح العروة الوثقى

 3. روش شناسى فقهى

 4. قاعده ى فقهى ازنگاه كاشف الغطاء

 5. نثرو ادبيات فقهى

 6. كاشف الغطاء و فقه تطبيقى

 7. فقه مقارن در ديدگاه و آثار وى

 8. نوآورى‏هاى فقهى

 9. انديشه هاى اصولى و ابتكارات وى در علم اصول

 10. كاشف الغطاء و فقه معاصر و مستحدثه(مباحث و فتاواى او در زمينه احكام فقهى نوپديد)

 11. مباحث فلسفه فقه در مكتوبات فقهى وى

 12. ابتكارات و نوآورى ها در فقه فتوايى (رساله عمليه، سوال و جواب و ...) 

 ج. انديشه هاى كلامى و فلسفى

 1. ابتكارات وى در تبيين مباحث كلامى (شناخت ، اثبات واجب، توحيد و شرك، عدل الهى، حسن و قبح افعال، قضا و قدر، جبر و اختيار، نظام احسن  و شرور، سعادت و شقاوت، نبوت و خاتميت، وجوب بعثت، عصمت پيامبر(ص)، معجزه و ...)

 2. جايگاه امامت و مهدويت در آثار و انديشه ى وى

 3. روش شناسى كلامى كاشف الغطاء

 4. ولايت و مودت اهل بيت (ع) در آثار و انديشه ى او

 5. تربت حسينى از منظر وى

 6. شيوه ى كاشف الغطاء در برابر پرسش ها، چالش ها و شبهات كلامى

 7. آراء فلسفى كاشف الغطاء (وحدت وجود و ...) 

 د. اديان پژوهى و انحرافات فكرى - دينى

 1. روش تحقيق و ژرف كاوى در اديان ابراهيمى

 2. حضرت مسيح در آثار و انديشه ى وى

 3. كتاب مقدس از منظر وى

 4. يهوديت و مسيحيت از نگاه او

 5. كاشف الغطاء و نقد فرقه هاى جديد جهان اسلام (وهابيت، بهائيت و ...)

 6. طبيعت گرايى و مادى گرايى از نظر كاشف الغطاء

 7. كاشف الغطاء و مبارزه با انحرافات فكرى

 8. كاشف الغطاء و جريان هاى فكرى معاصر 

ه. كاشف الغطاء و جهان اسلام

 1. كاشف الغطاء و امپرياليسم آمريكا در جهان اسلام

 2. كاشف الغطاء و مساله فلسطين و صهيونيسم

 3. كاشف الغطاء و عراق(مجاهدات، مراودات با رجال سياسى، ديدگاه ها و رهنمودهاى اصلاحى و ...)

4 . كاشف الغطاء و ايران (سفرها و مراودات، ديدگاه ها و تاثيرگذارى‏ها بر حوادث ايران، ارتباطات با رجال علمى و نخبگان اجتماعى و ..)

 5. كاشف الغطاء و كشورهاى عربى (مصر، سوريه، لبنان، عربستان ، اردن و ..)

 6. كاشف الغطاء و ديگر مناطق جهان اسلام(پاكستان و ...) 

و. انديشه‏هاى اخلاقى وعرفانى

 1. نكات و بدايع عرفانى در انديشه و آثاركاشف الغطاء

 2. انديشه‏ها و سلوك اخلاقى كاشف الغطاء (اخلاق نظرى و عملى، مباحث و مواعظ و...) 

 ز.تببين تاريخ اسلامى

 1. سيره‏ى اهل بيت (ع) در آثار و انديشه‏ى وى

 2. روش او در مقتل نگارى

 3. شيوه‏ى وى درتبيين و تحليل نهضت حسينى

 4.روش‏شناسى تاريخى كاشف الغطاء

 5. مصلحان و نخبگان از نگاه او 

ح . انديشه هاى سياسى - اجتماعى كاشف الغطاء

 1. حكومت و سياست از منظر او

 2. كاشف الغطاء و نقد شرق شناسى

 3. جايگاه جهاد در آراء سياسى او

 4. امت محمدى و وحدت اسلامى

 5. شعائر حسينى و آئين هاى مذهبى از منظر كاشف الغطاء

 6. آسيب شناسى آئين ها و مراسم مذهبى

ط. حوزه و روحانيت

 1- اصلاح حوزه وروحانيت در ديدگاه‏هاى كاشف الغطاء

 2. نهاد مرجعيت در آراء او

 3. اقدامات عملى اصلاحى او در حوزه 

 ي. اسناد و خاطرات

 1. اسناد و مكتوبات تاريخى كاشف الغطاء

 2. اجازات علمى

 3. استقنائات

 4. تقريظات و حاشيه نويسى هاى علمى

 5. خاطرات مربوط به ايشان (و يا خاندان او)

 يادآورى و ملاحظات

 1. مقالات، حداكثردر سقف30 صفحه A4 تدوين شود.

 2. مقالات تايپى ارسال گردد(يا با خط خوانا) و ترجيحا تايپ Word به همراه فلاپى آماده شود.

 3. مقالات پس از تاييد شوراى علمى،درمجموعه مقالات كنگره عرضه خواهد شد.

 4. مقالات، به يكى از زبان‏هاى فارسى، عربى و يا انگليسى نوشته شوند.

 5. به مقالات منتخب شوراى علمى، حق التأليف پرداخت خواهد شد.

6. طرح مقاله ( به منظور جلوگيري از تكرار در مقالات ) همراه با شناسنامه علمي – پژوهشي ، قبل از نگارش مقاله به دبيرخانه ارسال شود.

7. منابع شرح حال و تمام آثار علامه شيخ محمد حسين كاشف الغطاء در دبيرخانه كنگره موجود است.

8 . آخرين زمان دريافت مقالات 31/6/90 خواهد بود

  آدرس: www.kashifalghita.com