به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به نقل از خبرگزاری ایکنا، شریف لکزایی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۴ آذر در نشست علمی «ویژگی‌های اندیشه تمدنی امام موسی صدر» با بیان اینکه تمدن موضوع بسیار مهمی است و از مناظر مختلف بحث و مطالعه می‌شود، گفت: دغدغه اصلی امام موسی صدر رفع محرومیت از جامعه شیعیان و کل جامعه لبنان بود و این مسیر در فعالیت‌های مختلف ایشان بروز یافت.
وی با اشاره به اینکه رفع نیازهای انسان معاصر در عرصه مادی و معنوی اهتمام جدی ایشان بود، اظهار کرد: امام موسی صدر در جامعه لبنان که از نظر دینی و فرهنگی و مذهبی متکثر است فعالیت داشت و اقدام برای رفع عقب‌ماندگی‌های چنین جامعه‌ای نیازمند حرکت ظریف و با سامان مناسب و منسجم است. ایشان رهبر شیعیان لبنان بود و اینکه از چنین جایگاهی بتوان جامعه لبنان را به سمت و سوی واحدی سوق داد بسیار الگوست. ارائه تمدنی از آثار امام موسی صدر شدنی است و آنچه را در نقد تمدن غرب مطرح یا عقب‌ماندگی جوامع اسلامی بیان کردند کمک می‌کند تا به نظریه درون‌دینی و درون‌اسلامی و بومی ایشان دست بیابیم.
تمدن غرب سعادت انسان را تأمین نکرده
لکزایی با بیان اینکه ایشان معیار در تمدن را انسانیت می‌داند و باید ببینیم وضعیت مادی و معنوی انسان در یک تمدن چیست، گفت: ایشان با همین معیار انسانیت به نقد تمدن غرب پرداخته است و می‌گفت که آیا تمدن غرب سعادت مادی و معنوی انسان را رقم زده است؟ جواب ایشان منفی است. از منظر این عالم برجسته دینی، تمدن غرب در قرون اخیر به اوج رسید، ولی آیا این تمدن، سعادت انسان غربی را تأمین کرده یا سعادت انسان‌ها را؟ امام موسی صدر در سخنان بسیاری می‌گوید که غرب حتی سعادت بشر غربی را تأمین نکرده است.
وی افزود: از منظر ایشان همه فعالیت‌ها برای برآورده کردن نیازهای انسان است و در این صورت تمدن رقم خواهد خورد، ولی اینکه محور تمدنی ایشان انسان باشد جای بحث دارد، زیرا ایشان گفتمان انسان‌محوری در تمدن غرب را نفی کرد. لذا انسان‌محوری می‌تواند با دین هم مقایسه و سنجش شود و دین‌محوری و تأثیر اجتماعی دین در مباحث امام موسی صدر بازتاب بسیاری دارد.
نقش عالمان دین در تمدن
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: نگاه امام موسی صدر به دین و نقش عاملان، عالمان و حاملان دین در تمدن پررنگ است و معتقد است که باید دین و اصحاب دین در ابتدای تمدن اسلامی حضور داشته باشند، ولی نقد می‌کند که اینها ذیل تمدن هستند و تأسف می‌خورد و تلاش کرد که نقش دین را در لبنان در صدر تمدن قرار دهد. بر این اساس تعریف خود را از دین بیان می‌کند و حوزه‌های تمدنی دین را به تصویر می‌کشد. ظلم‌ستیزی و مقابله با عوامل ظلم با حضور مردم در مباحث امام موسی صدر پررنگ است، ولی شاید عنوان استکبارستیزی در فرمایش ایشان پررنگ نباشد و ایشان بدترین نوع استعمار را استعمار فرهنگی می‌داند. لذا عنوان مقابله با تمدن‌ستیزان در فرمایش ایشان رساتر است.
وی با بیان اینکه ایشان موضوع اسرائیل را چالش تمدنی در مسیر تمدن نوین اسلامی می‌دانند، تأکید کرد: امام موسی صدر اسرائیل را مظهر تمدن غربی و نیز نقد و مبارزه با اسرائیل را مواجهه با تمدن غرب می‌دانست. در باب ربودن امام موسی صدر و نقش اسرائیل دیدگاه خاصی ندارم و باید بحث مستقلی صورت بگیرد. همچنین درباره تأثیرپذیری امام موسی صدر از مالک بن نبی باید بگویم که دیدگاه متفاوتی دارند، زیرا امام موسی صدر معتقد بود که یهودیان منحرف در شکل‌گیری اسرائیل نقش داشتند، ولی مالک بن نبی آن را به یهودیان نسبت می‌دهد.