|
چهارشنبه 3 آذر 1389
عرفان و قرآن و نهج البلاغه بر محور اصول دين و مذهب و مقايسه آن با نظرات عرفا و فلاسفه
نويسنده:
رضايي دليجاني ، سيد عبدالله
ناشر:
انتشارات قم
ناشر اصلي:
قم
قطع:
گالينگور
تعداد صفحات:
486
نوبت و سال انتشار:
نوبت اول 1389ش
چكيده:
در اين نوشتار سعي شده است؛ ارتباط بين فلسفه و عرفان و مباحث اعتقادي با استناد به آيات قرآن كريم و نهج البلاغه و سخنان و ديدگاههاي امام علي (ع) مورد بحث و بررسي قرار گيرد.
موضوع:
فلسفه- كلام
توضيحات:
در اين نوشتار سعي شده است؛ ارتباط بين فلسفه و عرفان و مباحث اعتقادي با استناد به آيات قرآن كريم و نهج البلاغه و سخنان و ديدگاههاي امام علي (ع) مورد بحث و بررسي قرار گيرد. و انديشه هاي برخي از فلاسفه و عرفا در زمينه اصلي ترين مباحث كلامي مانند توحيد، نبوت، امامت، معاد و عدل تجزيه و تحليل شود. در ابتداي كتاب، مبحث توحيد مطرح و راههاي پي بردن به وجود خدا و روش قرآن كريم و نهج البلاغه در اثبات وجود خداوند و بيان ابعاد مختلف توحيد بيان گرديده است. در همين راستا، نگارنده به كاربرد براهين عقلي مانند برهان اني و برهان لمي براي اثبات خدا اشاره كرده است و ديدگاههاي عرفاني اميرالمومنين علي(ع) در مورد شناخت ذات خدا و ابعاد توحيد و ديدگاههاي توحيدي قرآن كريم مورد تجزيه و تحليل فلسفي و كلامي قرار گرفته و سوالاتي در اين زمينه مطرح و پاسخ داده شده است. در ادامه همين بخش از كتاب به بحث درباره توحيد صفات، توحيد افعالي و ديدگاههاي فلاسفه و عرفا پرداخته شده است. در اين زمينه، نويسنده برخي از قواعد فلسفي مانند قاعده «الواحد»، علت و معلول و قوانين مربوط به آن، صادر اول و عقل اول، كون و فساد و بسيط الحقيقه را مطرح كرده است و ديدگاههاي برخي از فلاسفه و متكلمين مانند ابن سينا، شيخ طوسي، خواجه نصيرالدين طوسي، صدرالمتألهين و حاج ملا هادي سبزواري را در مورد اثبات توحيد و اثبات واجب الوجود و شئون مختلف توحيد صفاتي و افعالي از منظر آنان تبيين گرديده است. در همين بخش از كتاب، نويسنده چهار اشكال مهم وارد شده در مورد توحيد صفاتي، توحيد افعالي و اثبات واجب الوجود را مطرح و آنها را با استفاده آيات، روايات، نهج البلاغه و ادله مهم فلسفي ذكر شده پاسخ گفته است. وي از منظري عرفاني نيز به موضوعات مربوط به توحيد نگريسته و برخي از وجوه توحيد، صفات و اسماء الهي، افعال خداوند و كيفيت وجود خداوند را از اين منظر بررسي كرده است. در بخش ديگري از كتاب مباحث مربوط به نبوت از منظري فلسفي كلامي و عرفاني مورد بحث قرار گرفته و ادله قرآني، روايي با محوريت نهج البلاغه و سخنان امام علي (ع) تبيين گرديده است. نويسنده، آيات قرآني در مورد نبوت عامه و نبوت خاصه را مورد شرح و بررسي قرار داده و ديدگاههاي برخي از فلاسفه، متكلمان و عرفا را در مورد شخص و شخصيت پيامبران الهي و پيامبر اسلام (ص)، ماهيت وحي و نبوت آنان، نحوه ارتباط آنان با خداوند متعال و خلق خدا. رسالت انبياء الهي و شرايط و خصوصيات منحصر به فرد ايشان به ويژه عصمت آنان را تحليل كرده است. در بخش بعدي كتاب ادله عقلي و نقلي مباحث معاد از جمله معاد جسماني، حقيقت بهشت و جهنم و برزخ، اوضاع بندگان در قيامت و كيفيت حساب و كتاب آنان مطرح شده است. بيان ابعاد مختلف عدل الهي، قضا و قدر، جبر و تعويض، نسبت بين اعمال بندگان و اراده الهي، اثبات امامت ائمه و ادله امامت از مباحث پاياني كتاب است.
|