|
چهارشنبه 3 آذر 1389
عقل و استنباط فقهي
نويسنده:
صابري، حسين
ويراستار:
نجفي، محمدرضا
ناشر:
نياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي
ناشر اصلي:
مشهد
قطع:
شوميز
تعداد صفحات:
696
نوبت و سال انتشار:
نوبت دوم 1388 ش
قيمت:
80000
شابك:
8- 467- 444- 964- 978
چكيده:
پژوهشي درباره كيفيت بهره بردن از عقل و دليل عقلي در استنباط حكم شرعي و جايگاه آن در فقه و اصول فقه اماميه است. كتاب حاضر كه پايان‌نامه نويسنده در دوره دكتراي رشته مباني فقه وحقوق اسلامي است؛ تلاش دارد كاربردهاي مختلف عقل در كشف حكم فقهي را مورد كنكاش قرار دهد.
توضيحات:
پژوهشي درباره كيفيت بهره بردن از عقل و دليل عقلي در استنباط حكم شرعي و جايگاه آن در فقه و اصول فقه اماميه است. كتاب حاضر كه پايان‌نامه نويسنده در دوره دكتراي رشته مباني فقه وحقوق اسلامي است؛ تلاش دارد كاربردهاي مختلف عقل در كشف حكم فقهي را مورد كنكاش قرار دهد. نگارنده، ابتدا كلياتي درباره عقل و دليل عقلي، بناي عقلا و توانايي و اعتبار عقل در كشف حكم شرعي ارائه كرده است. سپس با استناد به قاعده ملازمه حكم عقل و شرع و كشف يقيني حكم شرع و حجيت يقين به بحث درباره حسن وقبح عقلي و ماهيت اين مسأله پرداخته و ديدگاه‌هاي متفاوت در اين زمينه را بررسي نموده است. در بخش ديگري از كتاب، نويسنده به تبيين نسبت بين عقل و قياس پرداخته و با توجه به اقسام قياس، عدم حجيت استقلالي قياس در استنباط حكم شرعي را بررسي مي‌كند و چگونگي سرايت دادن يك حكم به حكمي ديگر با استفاده از ادله نقلي و اجماع را تبيين و ديدگاه‌هاي اهل سنت مبني بر حجيت قياس را نقد نموده است. نسبت بين عقل و استصلاح و بيان اقسام و مراتب مصلحت و مفسده حكم، عنوان مبحث بعدي كتاب است. كه در اين زمينه، نگارنده به قلمروي استصلاح و عدم حجيت آن در استنباط حكم شرعي اشاره و ديدگاه‌هاي موافقان و مخالفان حجيت آن را تشريح نموده است. نسبت بين عرف و مصلحت، احكام ثابت و متغير و ضابطه استصلاح از ديگر مندرجات اين بخش از كتاب است. رابطه بين عقل و استحسان از مباحث بعدي كتاب است كه در آن ضمن بررسي گونه‌هاي استحسان به عبارت معدول و مستند، عدم حجيت استحسان از منظر شيعه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. در بخش بعدي كتاب به نسبت بين عقل،سد ذرايع و حيله شرعي پرداخته شده است. و عدم حجيت آن در اصول فقه شيعه بررسي گرديده است. در ادامه، نسبت بين استدلال و استلزام در اجتهاد، مورد بحث قرار گرفته و ادله موافقان و مخالفان استلزام در اقسام ملازمات و دلالات شرعي و حجيت آنها مطرح شده است. نسبت بين عقل، استصحاب و برائت، از مباحث بعدي كتاب است. كه در آن به بررسي ادله اثبات و برداشت عقلي و رابطه بين اصل برائت و اصل اباحه و ساير اصول عمليه، مانند احتياط پرداخته شده است. نگارنده، عقل را به عنوان پشتوانه پذيرش احكام شرع عنوان كرده است. و نسبت بين عقل و اصل احتياط و اصل تخيير در باب تعارض ادله و تزاحم بين آنها را بررسي و دليل عقلي و اعتبار آن را نسبت به ساير ادله ادعايي مانند قياس، استصلاح و استلزام بررسي نموده است.
|