پاییز 1391

چکیده
این رساله با عنوان تفسیر روایی أهل بیت(ع) پیرامون آیات 55 تا 67 سوره ی مائده، با هدف تأکید و أهمیّت دادن به نقش روایات در فهم و تفسیر قرآن نوشته شده است؛ با توجه به اهمیّت نقش روایات در فهم دقیق قرآن هدف از نگارش این رساله فهم آیات مورد نظر با استفاده از آراء تفسیری ایشان و مقایسه تفاسیر اجتهادی و روایی، همچنین مقایسه روایات شیعه و أهل تسنن و سپس فهم پیام های مورد تأکید آیات و روایات می باشد. لذا آیات با توجه به موضوع به سه دسته و در دو دامنه قرآنی و روایی مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا با کمک تعدادی از تفاسیر اجتهادی و کتب لغت، مفاد ظاهری آیات بررسی شده و سپس با بهره مندی از روایات اهل بیت(ع) در برخی از تفاسیر مأثور، مفاد روایی آیات نیز مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به مفاد روایی 92 روایت بررسی شده ذیل آیات مورد نظر و مقایسه با مفاد ظاهری آیات، مشاهده شد در اکثر موارد با یکدیگر تطابق داشته و در بسیاری از موارد نیز معصوم  زوایای مختلفی از متن آیه را بیان نموده  است که در آیات به آن اشاره نشده  است. بطور کلی روایات وارده ذیل آیات مورد نظر سبب وضوح در مفهوم آیات و تبیین آنها جهت فهم بهتر گردیده است. در مواردی نیز به مباحث مطرح شده در روایت ایراداتی وارد بوده است که باتوجه به قرائن نقلی و عقلی تحلیل ها یا نقدهایی ارائه شده  است.
بخش گونه شناسی روایات، به بررسی 19 روایت سوره شناخت، 33 روایت جری و تطبیق، دو روایت تأویلی، و یک روایت معنا شناخت پرداخته است. بیشترین فراوانی روایات، گونه‌ی جری و تطبیق سپس شأن نزول، و بعد تأویل آیه را شامل می شود. در إستخراج آموزه های هدایتی آیات و روایات نیز، به تنوع آموزه ها دست یافتیم و آموزه¬های إعتقادی به دلیل آیات مورد بحث در مورد توحید، امامت و نبوت با 90 آموزه بیشترین حجم را به خود إختصاص داده است؛ آموزه‌های اجتماعی، فقهی، تربیتی، اخلاقی، سیاسی در رده های بعدی قرار دارند. از نتایج این تحقیق مورد استفاده بودن أکثر روایات تفسیری در این آیات است، آیه ی ولایت دلالت بر حصرِ ولایت در خدا و رسولش  و حضرت علی  دارد. «ولیّ» در این آیه، به معنای سرپرستی است. فسق و انحراف ایمان ظاهری، و شتاب به سوی إثم و عدوان، نسبت دادن بخل به خداوند مخصوص یهودیان می باشد. آیه ی 67، به تفصیل به ماجرای غدیر می پردازد.

کلید واژه: تفسیر روایی، سوره مائده، آیه ی ولایت، آیه ی تبلیغ، گونه شناسی روایات، پیام آیات و روایات.