پنجشنبه 9 فروردين 1403   20:26:16

(مهار تورم، رشد تولید)

print

به همت گروه حکمت و کلام جدید پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار شد؛

نشست تخصصی بازخوانی انتقادی از روش کشف نظریه اخلاق هنجاری از قرآن

  • خلاصه :نشست تخصصی بازخوانی انتقادی از روش کشف نظریه اخلاق هنجاری از قرآن به همت گروه حکمت و کلام جدید پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار گردید.
به گزارش پایگاه خبری دفتر تبلیغات اسلامی ( تبلیغ نیوز )، نشست تخصصی «نشست تخصصی بازخوانی انتقادی از روش  کشف نظریه اخلاق هنجاری از قرآن» از سلسله نشست های «نقد مبانی معرفت شناختی و روش شناختی علوم اسلامی» با ارائه حجت الاسلام علیرضا آل بویه استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دبیری علمی اویس استادی، کارشناس ارشد فلسفه و حکمت اسلامی  به همت گروه حکمت و کلام جدید پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، اویس استادی گفت: از جمله مسائل مهم در فلسفه ی اخلاق، تعیین ارزش فعل اخلاقی است. در یک تقسیم کلی نظریّات مختلف در مورد تعیین معیار ارزش اخلاقی افعال را می توان به دو دسته غایت گرایانه و  وظیفه گرایانه تقسیم کرد. دیدگاه غایت گرایی در فلسفه ی اخلاق به هدف و غایت رفتار نظر دارد و ارزش اخلاقی کار را براساس نتیجه خارجی آن تعیین می کنند. غایت انگاران در این که باید به دنبال فراهم آوردن خیر برای چه کسی بود اختلاف نظر دارند. خودگرایان بر این باورند که انسان همواره باید بیشترین خیر را برای خودش ایجاد کند، اما دیگرگرایان اخلاقی، این موضع را اختیار می کنند که مقصود نهایی عبارت از بیشترین خیر برای بیشترین افراد است.
سپس حجت الاسلام آل بویه پس از بیان مقدماتی درباره نظریه اخلاق هنجاری اظهار داشت: برخی از اندیشمندان مسلمان در راستای استنباط نظریه اخلاق هنجاری از قرآن تلاش هایی را انجام داده اند، اما پرسش اصلی بحث امروز این است که چگونه می توان بک نظریه ی اخلاقی را از قرآن استنباط نمود و برای چنین کاری چه شرایط و لوازمی را باید درنظر گرفت.
وی در ادامه بحث خود به ۱۴ اصل جهت استنباط یک نظریه اخلاقی از قرآن اشاره نمود و گفت: برخی از مهم ترین این اصول سنجش عقلانی یک نظریه و اطمینان از درستی آن؛ سازگاری درونی یک نظریه؛ امکان یا عدم امکان جمع میان نظریه های اخلاقی؛ به دست دادن معیاری عینی و کاربردی به عنوان راهنمای عمل؛ سازگاری با شهودات انسانی؛ سادگی؛ فهم دست نظریه ها و خلط نکردن میان مباحث و…. است.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: تنها نظریه ای را می توان در وهله ی نخست پذیرفت که استدلال های عقلی معتبر در اثبات آن وجود داشته باشد. 
آل بویه به بحث تطبیقی گرایش های برخی از فیلسوفان و اندیشمندان اسلامی معاصر نسبت به نظریه سودگرایی بنتام و استنباط آن از قرآن پرداخت و گفت: به عنوان مثال منصور نصیری اگرچه نظریه سودگرایی بنتام را نقد کرده و اشکالاتی برآن وارد می کند، اما در مجموع اظهار می دارد که این اگر سود را در سود مادی منحصر نکرده و سود اخروی و معنوی را نیز لحاظ کنیم، این نظریه تحت عنوان «برین سودگرایی» قابل پذیرش خواهد بود.
وی در نقد این نظریه افزود: مهم ترین ویژگی نظریه بنتام «بیشترین سود برای بیشترین افراد» است، در حالی که نصیری در تقریر خود این قید را نادیده می گیرد؛ زیرا سود اخروی ناظر به رضایت الهی است، در این صورت دیگر جایی برای بیشترین افراد باقی نمی ماند. درواقع رضایت الهی ناظر به خود فرد و فاعل فعل اخلاقی است و به بیشترین افراد ربطی ندارد.
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به دیدگاه دکتر علی شیروانی در ارائه نظریه اخلاق اسلامی پرداخته و اظهار کرد: خلاصه تقریر شیروانی از نظریه اخلاق اسلامی این است که «قاعده ای به لحاظ اخلاقی خوب است و باید براساس آن لحاظ شود که فاعل را به قرب خداوند برساند» وی در نقد این دیدگاه گفت قواعد صرف نظر از قرب به خدا به لحاظ اخلاقی خنثی هستند و قرب به خداوند است که قاعده ای را خوب و قاعده ای را بد می سازد. در این صورت اگر از کسی که به این قاعده معتقد است بپرسیم راستگویی خوب است یا دروغگویی؟ می گوید نمی دانم باید ببینم کدام یک مرا به قرب خداوند می رساند. اما پرسش این است که از کجا باید بفهمیم چه قاعده ای ما را به قرب خداوند رهمنون می شود؟ و نکتۀ مهم تر اینکه آیا فهمی از اوصاف اخلاقی خدا داریم یا نه؟ درواقع این دیدگاه به نوعی انکار حسن و قبح ذاتی و عقلی است که مشکلات عدیده ای در پی خواهد داشت. ضمن اینکه مشکل دیگر این است که براساس این قاعده و دیدگاه هنگام مواجهه با تعارضات اخلاقی چه باید بکنیم؟
 
امتیاز دهی
 
 

آرشیو
ravabet.omomi@dte.ir
۰۲۵-۳۱۱۵۲۷۲۷ (مدیریت پرتال)
۰۲۵-۳۱۱۵۰۰۰۰ (تماس با ما)
025-31155614
ایران قم میدان شهداء
بيشتر
خانه | بازگشت |
Guest (PortalGuest)

پورتال اطلاع رسانی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
مجری سایت : شرکت سیگما