عضو هیأت علمی گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی:
تمدن غیر از پیشرفت است!
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به نقل از روابط عمومی پژوهشکده اسلام تمدنی، دکتر سیدعلیرضا واسعی، عضو هیأت علمی گروه هنر و تمدن اسلامی پژوهشکده اسلام تمدنی در یادداشتی با عنوان تمدن غیر از پیشرفت است! آورده است:
گر چه میان تمدن و پیشرفت ملازمه‌ی جدی وجود دارد، اما یکی‌انگاری آنها خطاست.
بشر در گذر تاریخ، توانست بر پایه تجربه‌اندوزی‌های پیوسته، در عرصه‌های مختلفی پیشرفت کند؛ از اهلی کردن زمین و طبیعت و حیوان تا به سیطره درآوردن هم‌نوعان، اما آنچه انسانیت او را معنا می‌کند رسیدن به سطحی از دانایی و فضیلت است که امکان تصمیم گیری برای زندگی خویش و همزیستی با دیگران را برای او میسر یا موجه می‌سازد، چنان که ادیان آسمانی در این مسیر نقشی برجسته ایفا کرده‌اند.
انسان با فرض خود بودن-چه در زندگی فردی و چه در حیات اجتماعی- انسان است و هر کس و هر چیزی که او را از این هدف دور سازد، به‌خطا و بایسته دورافکندن است.
تمدن یعنی همین که انسان به درکی از زندگی فردی و جمعی دست بیابد که برای خود بهترین نوع زندگی را طلبیده و همان را نیز برای دیگران بخواهد. در این صورت و رویکرد، آدمیان می‌توانند به مثابه خانواده‌ای بزرگ در کنار یک‌دیگر با آسایش و آرامش قرار بگیرند، بی‌آنکه کسی مزاحم دیگری شود یا دایره حضور او را تنگ سازد.
فضیلت یا اخلاق و معرفت یا فهم/عقل دو عنصر مهم رسیدن به چنین نوعی از زیستن‌اند و هر چه اخلاق اجتماعی و معرفت عمومی بیشتر و گسترده‌تر شود، رعایت حقوق انسان‌ها بیشتر و بستر فعالیت حداکثری فراهم‌تر می‌گردد و به طور طبیعی توانمندی‌های یکایک انسان‌ها فرصت تجلی و ظهور پیدا می کند.
چنین جامعه‌ای عملا به سوی پیشرفت بیشتر گام برمی‌دارد، بنا بر این تمدن بنیاد پیشرفت است، چنان که پیشرفت خود در ارتقای تمدن اثر گذار است.
علوم انسانی بهترین دانش‌ها در ترویج روح همگرایی میان انسان یا تمدن/باهمادگرایی اند، از آن رو که با بالا بردن سطح معرفت و عمق بخشی به فضایل، بستر همزیستی بهتر را در اختیار آدمی می گذارند.
پیشرفتگی را می‌توان به عاریه گرفت، اما تمدن روح جامعه و برآیند تربیت انسان‌هاست.
منبع:
اخبار پژوهشکده اسلام تمدنی
|